انواع محافظ های دهانی (نایت گارد و محافظ دندانی): مزایا و هزینه

محافظ‌ها یا گاردهای دهانی که هنگام خوابیدن از آنها استفاده می‌شود به رفع مشکل خرو پف، وقفه تنفسی (آپنه) در خواب خفیف تا متوسط، دندان قروچه (ساییدن و فشار دادن دندان‌ها روی هم) یا اختلال مفصل فکی ـ گیجگاهی بسیاری از بیماران کمک کرده است. محافظ دهانی علاوه بر این که برای رفع مشکلات خواب یا خرو پف کاربرد دارد، برای محافظت از دندان‌ها، لثه‌ها و لب‌ها هنگام ورزش کردن نیز توصیه می‌شود.

ضرورت استفاده از محافظ دهان

بهتر است هم کودکان و هم بزرگسالانی که در ورزش‌های تماسی پربرخورد مانند فوتبال، بوکس، راگبی، هاکی روی یخ، بسکتبال، چوگان و هاکی روی چمن شرکت می‌کنند، از محافظ‌های دهانی استفاده کنند. با این حال حتی ورزشکارانی که به ورزش‌های غیرتماسی مانند ژیمناستیک و هر فعالیت تفریحی دیگر، از قبیل اسکیت، کوهنوردی نیز علاقه دارند، ممکن است در معرض آسیب دیدن دهان باشند، به همین دلیل به این گروه از ورزشکاران نیز توصیه می‌کنیم که از مزایای گارد محافظ دندان‌ها استفاده کنند.

استفاده از محافظ دهان برای حفظ سلامت دندان‌ها

برخی افراد عادت به دندان قروچه کردن هنگام خوابیدن دارند؛ برخی نیز به دلیل ابتلا به بیماری‌های مختلف دهان و دندان باید از دندان‌های خود محافظت کنند. برای مثال شکستگی یا لب پر شدن دندان زبان را اذیت می‌کند یا فرد از اختلال‌های فک رنج می‌برد. به بیماران توصیه می‌شود در چنین مواردی به دندانپزشک مراجعه کنند تا از دندان‌هایشان قالب گرفته شود و محافظ دهانی به طور سفارشی برای ایشان تهیه شود. ازآنجایی که به موازات بالا رفتن سن بایت نیز تغییر می‌کند، پس از گذشت مدتی باید محافظ جدید تهیه شود. اگرچه در دهان گذاشتن نایت گارد مانع از دندان قروچه نمی‌شود، اما با این کار مشکلات مصل فکی ـ گیجگاهی کاهش می‌یابد و از ساییدگی مینای دندان جلوگیری می‌شود.

انواع محافظ دهانی

اکثر گاردهای دندان در یکی از سه دسته محافظ‌های آماده، بویل اند بایت و سفارشی جای می‌گیرند.

گارد دندان آماده

ارزان‌ترین محافظ دهانی گارد آماده است که در سه سایز وجود دارد. این گارد ارزان کمترین محافظت را از دندان‌ها به عمل می‌آورد. تنها روش اندازه کردن محافظ این است که با چاقو، قیچی یا وسایل برنده دیگر تغییراتی جزیی را در آن ایجاد کنید.

محافظ بویل اند بایت

گاردهای بویل اند بایت (boil-and-bite) و سفارشی را می‌توان به گونه‌ای شکل داد تا کاملاً مطابق با الگوی بایت دندان‌های بیمار باشد. محافظی که به طور سفارشی و متناسب با دندان‌های بیمار در کلینیک دندانپزشکی ساخته می‌شود، هزینه بالایی دارد. در این بین نوعی محافظ به نام بویل اند بایت وجود دارد که لزوم مراجعه چندباره به دندانپزشک را از بین می‌برد. محافظ بویل اند بایت را می‌توانید از داروخانه خریداری کنید، به منزل ببرید و آن را داخل آب داغ بیاندازید و سپس در دهان بگذارید تا شکل دندان‌ها را به خود بگیرد. البته شرکت‌هایی هم هستند که پیشنهاد می‌کنند قالب گرفته شده از دندان‌ها را برایشان پست کنید تا گارد سفارشی را از روی آن تهیه کنند؛ این محصولات بهتر از بویل اند بایت نیستند و حتی احتمال دارد که در آشپزخانه و به صورت کاملاً غیرتخصصی و غیراستاندارد ساخته شوند.

مراحل زیر را برای استفاده از یک محافظ بویل اند بایت در خانه انجام دهید:

یک قابلمه را پر از آب کنید و بگذارید جوش بیاید. قابلمه را از روی گاز بردارید و گارد را داخل آب داغ بیاندازید. حدود 30 تا 55 ثانیه صبر کنید تا محافظ نرم شود، سپس محافظ را با انبر یا چنگال بزرگ بیرون بیاورید و اجازه دهید تا دمای آن به یک حد قابل تحمل برسد. محافظ را روی دندان‌های بالا بگذارید و دهان را ببندید و محکم حدود 30 ثانیه فشار دهید. محافظ را از دهان خارج کنید و آن را زیر آب سرد بگیرید تا در همان حالت بماند. اگر محافظ اندازه نبود، این مراحل را آن‌قدر تکرار کنید تا کاملاً با آن احساس راحتی کنید.

محافظ دندان سفارشی

محافظ دندان کودکان و بزرگسالان به صورت سفارشی تنها نوعی است که در مطب دندانپزشکی تهیه می‌شود و اگرچه گران‌ترین نوع است، اما موثرترین محافظ دندان‌ها و غالباً راحت‌ترین آنها نیز هست. ورزشکارانی که تحت درمان ارتودنسی هستند یا افرادی که ترمیم‌های گران‌قیمتی انجام داده‌اند، بهتر است هزینه ساخت گارد سفارشی را نیز تقبل کنند و از دندانپزشک بخواهند محافظ دهانی دقیقاً متناسب با دندان‌هایشان تهیه کند.

تمام محافظ‌های دهانی را باید پس از هر بار استفاده تمیز کرد و در جعبه مخصوص قرار داد. همچنین محافظ دندان را باید مرتب بررسی کرد تا اگر ساییده شده است تعویض شود.

استفاده از محافظ دهانی هنگام درمان ارتودنسی

در صورت سیم‌کشی بودن دندان‌ها منعی برای استفاده از محافظ دهان وجود ندارد، از آنجایی که وارد شدن ضربه به صورت باعث آسیب دیدن براکت‌ها یا وسایل ارتودنسی ثابت می‌شود، استفاده از محافظ دندان به افرادی که تحت درمان ارتودنسی هستند یا بریج ثابت دارند، توصیه می‌شود. دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی لزوم استفاده از گارد را برای محافظت بیشتر از دندان‌ها تعیین می‌کند.

یک یادآوری مهم: به هیچ وجه حین انجام ورزش‌های تماسی یا هر تفریحی که در آن احتمال آسیب دیدن دهان وجود دارد، از ریتینر (پلاک نگهدارنده) یا دیگر وسایل ارتودنسی متحرک استفاده نکنید.

مراقبت از محافظ دهانی

توصیه‌های زیر را برای مراقبت از گارد دهان رعایت کنید:

• محافظ را قبل و بعد از استفاده با آب سرد یا دهانشویه بشویید و یا آن را با خمیردندان و مسواک تمیز کنید.
• هر چند وقت یک بار گارد دهان را با آب سرد و شوینده بشویید و سپس آن را آب بکشید.
• محافظ دهان را در یک جعبه محکم و با دریچه عبور هوا نگهداری و جابجا کنید. به این ترتیب هم هوا در محفظه گردش دارد و هم آسیبی به محافظ نمی‌رسد.
• محافظ دندان را در دمای بالا، برای مثال در آب داغ، روی سطوح داغ یا زیر تابش مستقیم آفتاب نگذارید. با نگهداری محافظ دندان در دمای مناسب احتمال تغییر شکل دادن آن را به حداقل می‌رسانید.
• هر چند وقت یکبار ساییده شدن نایت گارد را بررسی کنید. اگر سوراخ یا پارگی روی گارد مشاهده کردید یا اگر گارد شل و ناراحت کننده شده است، برای تعویض آن اقدام کنید.
• محافظ را در جلسات ویزیت دندانپزشکی همراه داشته باشید تا دندانپزشک آن را بررسی کند.

هزینه

محافظ‌های دهانی گوناگونی در قیمت‌ها و مدل‌های مختلف وجود دارد. محافظ دهان تک سایز آماده را می‌توانید با قیمت پایین از داروخانه‌ها تهیه کنید، اما بعید است که گارد آماده به اندازه محافظ‌های سفارشی راحت باشد.

اگر وقفه تنفسی (آپنه) در خواب یا اختلال بایت و روی هم قرار نگرفتن دندان‌ها (مال اکلوژن) علت دندان قروچه باشد و استفاده از گارد دندان پیچیده‌تری لازم باشد، دندانپزشک توصیه می‌کند که با صرف هزینه بیشتر از درمان موثرتری برخوردار گردید. نایت گاردهای معمولی که به طور سفارشی برای هر بیمار به اندازه دهان وی ساخته می‌شود، راحتی و محافظت بیشتری را به دست می‌دهد. البته ساخت چنین گاردی مستلزم چندین بار مراجعه به دندانپزشکی، قالب‌گیری و ارسال آن به لابراتوار است، بنابراین طبیعی است که هزینه نایت گارد سفارشی بالاتر از قیمت یک محافظ دهانی آماده باشد.