روکش دندان یک ساختار نازک، توخالی و کلاه مانند است که روی سطح دندان‌های طبیعی شما قرار میگیرد و به طور کامل دندان را می‌پوشاند. به طور طبیعی روکش یک جایگزین مناسب برای دندان‌هایی است که به علت بیماری یا پوسیدگی یا ضربه از بین رفته اند و میتوان از آن برای اصلاح و بهبود مطابقت شکل دندان‌های ردیف جلو استفاده کرد. روکش زیرکونیا از زیرکونیا ساخته شده است که یک کریستال بسیار بادوام و و با طول عمر بالا است. سرامیکی که روی سطح روکش فلزی قرار میگیرد از سرامیک ساخته شده است و به طور کلی پایه را پوشش می‌دهد. این نوع روکش نسخه کوتاه و کوچک شده روکش پی اف ام است.
چرا برخی از افراد به روکش دندان نیاز دارند؟
دلایل متعددی مبنی بر استفاده از روکش دندان وجود دارد. انواع مختلفی از مشکلات و اختلالات دهان در نیاز به روکش دندان تاثیر دارند. یکی از این دلایل افزایش مقاومت دندانی است که دچار شکستگی شده یا ضعیف است، یا دندان پزشک قصد دارد پس از جراحی کانال ریشه از روکش به عنوان جایگزین دندان استفاده کند، آن را به ایمپلنت نصب کند جایگزین فیلینگ بزرگ دندان باشد و سایر دلایل احتمالی. با این حال نیاز به روکش دندانی به ماهیت مشکلی که شما با آن مواجه هستید بستگی دارد. برخی از مشکلات مرتبط با دندان به درمان فوری نیاز دارند. نصب روکش دندان از بروز سایر مشکلات دندان در آینده جلوگیری خواهد کرد.
روکش پی اف ام
همانطور که از اسم این روکش مشخص است و مخفف روکش سرامیکی متصل به فلز می‌باشد، این روکش‌ها تلفیقی از سرامیک و فلز هستند. سرامیکی که روی دندان قرار دارد شبیه رنگ طبیعی دندان می‌باشد اما فلز تیره زیر دندان میتواند خط لثه را نشان دهد به ویژه در مواردی که شما دچار عقب رفتگی لثه شده اید. معمولاً دندان پزشکان استفاده از این نوع روکش را برای بیمارانی توصیه می‌کنند که قصد دارند ظاهر طبیعی و قدرت اصلی دندان‌های خود را داشته باشند.
روکش سرامیکی متصل به فلز طول عمر بالایی دارد و تا چندین سال میتوانید از آن استفاده کنید و دچار هیچ گونه مشکلی نشوید. این روکش بسیار معروف است و کارایی مثبت آن تایید شده به نحوی که تعداد بسیار زیادی از بیماران در سراسر جهان توسط این روکش به نتیجه دلخواه خود دست پیدا می‌کنند. در صورتی که شما از این روکش به خوبی محافظت کنید و به بهداشت دهان و دندان خود اهمیت بدهید میتوانید تا ۳۰ سال از مزایای حاصل از آن بهره مند شوید. بیش از ۶۰ سال است که از این نوع روکش به طور موفقیت آمیزی در درمان تعداد زیادی از بیماران استفاده شده و طول عمر آنها ارزیابی گردیده است.
ترکیباتی که برای ساخت روکش پی اف ام مورد استفاده قرار میگیرد؟
به طور کلی برای ساخت این نوع روکش از سه مقوله بسیار مهم استفاده میشود که عبارتند از: آلیاژ قیمتی، آلیاژ نیمه قیمتی و آلیاژ غیر قیمتی. گاهی اوقات به آلیاژ غیر قیمتی، فلز پایه گفته میشود و مقدار آلیاژ قیمتی آن کمتر از ۲۵ درصد است. این فلزات اغلب حاوی مقادیر زیادی کبالت، نیکل، کروم و بریلیوم هستند. آلیاژ نیمه قیمتی حداقل حاوی ۲۵ درصد فلزات قیمتی است. آلیاژ قیمتی نیز بیش از ۶۰ درصد حاوی ترکیبات قیمتی از قبیل طلا، پلاتینیوم و پالادیوم است. آلیاژ قیمتی حاوی ۴۰ درصد طلا است. ساختارهای فلزی توسط سرامیک فلدسپاتیک پوشانده می‌‌شوند.
روکش پی اف ام چه ویژگی‌هایی دارد؟
- این نوع روکش بسیار قوی است و در اکثر افراد میتوان از آن برای درمان نقاط مختلف دهان استفاده کرد.
- با توجه به مطالعات بالینی انجام شده ماندگاری و طول عمر بالای این روکش ثابت شده است.
- مطالعات بالینی نشان داده است که یک عدد روکش پی اف ام سالیان طولانی عمر می‌کند و طول عمر پل پی اف ام سه واحدی نیز نسبتا طولانی است.
- پل و کش پی اف ام زیبایی ظاهری نسبتا خوبی دارند به ویژه در چند سال اولی که از نصب آنها گذشته است.
- دندان پزشکان می‌توانند به خوبی و به طور دقیق به نصب این نوع روکش بپردازند حال آنکه این مسئله در خصوص روکش زیرکونیا صدق نمی‌کند.
میتوان از این نوع روکش برای پل که طول عمر بالایی دارد استفاده کرد و طبق تحقیقات انجام شده یک روش بسیار کاربردی و موثر است.
مشکلات بالقوه ناشی از استفاده از روکش پی اف ام
گرچه ماندگاری و طول عمر این نوع روکش جای هیچ گونه تردید و سوالی ندارد با توجه به ساختار فلزی آن ممکن است از لحاظ زیبایی خیلی رضایت بخش نباشد. گاهی اوقات در اطراف این ساختار پلاک تشکیل میشود و و حتی پس از لایه برداری سرامیک به طور دقیق زیبایی و مشخص نمیشود. روکش بر خلاف دندان طبیعی امکان عبور نور را فراهم نمی‌کند و به همین دلیل ممکن است کمی تیره به نظر برسند. یکی دیگر از مشکلات مرتبط با این نوع روکش عقب رفتگی لثه است. با گذر زمان روکش عقب می‌رود و لبه‌های فلزی روکش مشخص خواهد شد به نحوی که یک خط خاکستری که اصلاً خوشایند نیست به وجود میآید. یک راه برای غلبه بر این مشکل استفاده از لبه سرامیکی است اما این روش همیشه یک راه حل کاربردی نیست. این نوع روکش توسط سرامیک فلدسپاتیک پوشانده میشود که نسبتا یک ترکیب ضعیف تر است و سرعت تحلیل رفتگی آن بالا است به ویژه در مواردی که شما با مشکل دندان قروچه دست و پنجه نرم می‌کنید.
روکش زیرکونیا
زیرکونیا یک نوع اکسید فلزی است که از زیرکونیوم به دست میآید و جزو خانواده ی تیتانیوم است که در تمام نقاط جهان وجود دارد. تعداد زیادی از وسایل منزل از قبیل تجهیزات الکتریکی، لوله‌ها و مواردی از این قبیل از زیرکونیا ساخته شده اند. با توجه به مقاومت و طول عمر بالای زیرکونیا یک ترکیب ایده آل برای ساخت روکش دندانی محسوب میشود. روکش زیرکونیوم برای آن دسته از بیمارانی که به روکش دندان‌های عقب نیاز دارند و برای جویدن مواد غذایی باید این روکش مقاومت بالایی داشته باشد، مورد استفاده قرار میگیرد.
روکش زیرکونیا با مزایای متعددی همراه است و زیبایی ظاهری این نوع روکش باعث شده که محبوبیت بیشتری داشته باشد. تعداد زیادی از دندان پزشکان به جای روش‌های قدیمی و تهیه قالب دندان از اسکن دندان استفاده می‌کنند. اسکن به دست آمده در لابراتوار دندان پزشکی برای تهیه روکش مورد نیاز مورد استفاده قرار میگیرد. سالیان طولانی است که از روکش زیرکونیوم برای درمان تعداد زیادی از بیماران مورد استفاده قرار میگیرد و مقاومت، طول عمر و ماندگاری بسیار بالایی دارد. در حال حاضر تقاضای دندان پزشکان برای روکش زیرکونیا بیشتر از روکش پی اف ام است و روکش‌های قدیمی در همان دوران گذشته باقی مانده اند.
از چه ترکیباتی برای تهیه روکش زیرکونیا استفاده میشود؟
گزینه‌هایی که برای تهیه روکش زیرکونیا وجود دارد عبارت است از زیرکونیای جامد، زیرکونیا بسیار شفاف و زیرکونیا لایه ای. زیرکونیا جامع یک ماده یکپارچه و بسیار قوی است و برای آن دسته از بیمارانی که با مشکلاتی از قبیل دندان قروچه مواجه هستند و همچنین برای تهیه روکش و پل دندان‌های عقبی یک گزینه بسیار مناسب محسوب میشود. زیرکونیای بسیار شفاف در مقایسه با روکش پی اف ام از ترکیبات محکم تری ساخته شده است و دارای شفافیت طبیعی و زیبایی منحصر به فردی می‌باشد. زیرکونیای بسیار شفاف برای تهیه روکش برای دندان‌های ردیف جلو و تهیه پل سه واحدی بسیار مناسب است. زیرکونیا لایه ای نیز یک گزینه بسیار قوی و مناسب برای تهیه روکش و پل دندانی است که زیر ساختار آن زیرکونیا است و روی آن یک لایه از سرامیک قرار گرفته و شباهت زیادی به روکش پی اف ام دارد.
ویژگی‌های روکش زیرکونیا
- قدرت و استحکام بسیار بالایی دارد.
- زیست پذیری بالای زیرکونیا از بروز واکنش آلرژیک در بیمارانی که به روکش پی اف ام حساسیت دارند جلوگیری می‌کند.
- نسبت به بافت نرم دهان واکنش خوبی دارند و در بیمارانی که دچار التهاب بافت نرم ناشی از روکش پی اف ام یا روکش فلزی هستند بسیار مناسب است.
- به خوبی روی سطح دندان قرار میگیرد و لبه‌های آن را از زیر لثه مشخص نیست.
- برای بیمارانی که به روکش کامل نیاز دارند و زیبایی ظاهری روکش برای آنها اهمیت بسیار بالایی دارد انتخاب بسیار خوبی محسوب میشود و علاوه بر زیبایی قدرت و ماندگاری مناسبی نیز دارد.
- نسبت به سرما و گرما مقاوم هستند و از میزان حساسیت دندانی جلوگیری می‌کنند.
- برای نصب آنها نیاز چندانی به آماده سازی دندان نیست.
- زیرکونیای جامد با توجه به طول عمر و ماندگاری بالایی که دارد برای افرادی که دچار دندان قروچه هستند بسیار مناسب است.
- میتواند تغییر رنگ دندان، اباتمنت دندان، و ساختارهای فلزی دندان را بپوشاند.
- باعث عقب رفتگی لثه نمیشود و از تغییر رنگ لبه‌ها جلوگیری می‌کند.
ملاحظات مربوط به استفاده از روکش زیرکونیا
زیرکونیا یک ماده جدید است و مطالعات بسیار کمی در ارتباط با طول عمر آن انجام شده است اما معرفی انواع جدیدتر زیرکونیا نگرانی‌هایی که در گذشته وجود داشته را از بین برده است. در گذشته انواع اصلی زیرکونیا فاقد شفافیت لازم بودند اما امروزه انواع جدید آن می‌توانند به خوبی پاسخگوی نیازهای دندان پزشکان و بیماران باشند و قدرت و استحکام آن باعث شده به یک گزینه درمانی بسیار عالی تبدیل گردد. زیرکونیا برای تهیه روکش دندان‌های ردیف جلو و عقب بسیار مناسب است و بیمار دیگر دغدغه‌های مرتبط با زیبایی روکش را ندارد.
یکی از نگرانی‌هایی که وجود دارد این است که ماندگاری این این محصول باعث میشود شناسایی پوسیدگی دندان زیر روکش دشوار باشد اما امروزه به لطف فناوری‌های پیشرفته در عرصه دندان پزشکی احتمال بروز عفونت کاهش پیدا کرده است. در گذشته دندان پزشکان با این سوال مواجه بودند که آیا سرامیکی که برای پوشاندن لایه فوقانی زیرکونیا مورد استفاده قرار میگیرد دچار لب پر شدگی میشود یا خیر. برخی از فاکتورهای خطر در شدگی روکش عبارتند از دندان قروچه و عدم استفاده از محافظ دندانی در هنگام شب. تولید روکش‌های تهیه شده از زیرکونیا برای افرادی که دچار دندان قروچه هستند به خوبی به این نگرانی پاسخ داده است. در حقیقت زیرکونیای جامد در مقایسه با روکش پی اف ام برای این افراد مناسب تر است.
در حال حاضر شواهد بالینی در ارتباط با طول عمر بالای روکش‌های زیرکونیا بسیار رضایت بخش بوده است با این حال پیشرفت‌های ایجاد شده در زمی‌نه انواع روکش زیرکونیا در چند سال اخیر باعث شده امکان ارزیابی دقیق آن فراهم نشود. ممکن است تحقیقاتی که در آینده انجام میشود نشان دهد که این نوع روکش زیرکونیا نتایج بهتری را به وجود میآورد. استفاده از این نوع روکش از لحاظ زیبایی ظاهر، مناسبی را به وجود میآورد و اکثر بیماران از نتایج به دست آمده کاملا رضایت دارند.
مراقبت و نگهداری از روکش زیرکونیا و روکش پی اف ام
در صورتی که دندان پزشک از روکش پی اف ام استفاده کرده باشد شما به مراقبت خاصی نیاز نخواهید داشت فقط کافی است به طور منظم دندان خود را مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید. از سوی دیگر روکش زیرکونیا با تأثیرات عالی در کاهش ریسک به وجود آمدن پلاک و جرم همراه است زیرا سطح صاف و صیقلی است و احتمال تشکیل پلاک را به حداقل می‌رساند.
مقایسه راحتی انواع روکش زیرکونیا و پی اف ام
روکش زیرکونیا در مقایسه با روکش قدیمی، نوسانات دمایی را انتقال نمی‌دهد و هیچ گونه مشکلی را برای دندان‌های طبیعی ایجاد نخواهد کرد. استفاده از این نوع روکش در مقایسه با سایر روکش‌ها با راحتی بیشتری همراه است. روکش‌های سرامیکی متصل به فلز رضایت اکثر بیماران را به دنبال دارند و جز گزینه‌های درمانی پرطرفدار محسوب می‌‌شوند.
کدام یک مقاوم تر است؟
زیرکونیای جامد قوی ترین ترکیبی است که به بیماران توصیه میشود به همین دلیل برای آن دسته از افرادی که با مشکل دندان قروچه دست و پنجه نرم می‌کنند انتخاب بسیار مناسبی محسوب میشود. قدرت بی نظیر این نوع روکش یک دلیل مهم برای استفاده از آن در پل و روکش دندان‌های ردیف عقب است. زیرکونیای بسیار شفاف در مقایسه با زیرکونیای جامد مقاومت و پایداری کمتری دارد اما در مقایسه با روکش پی اف ام بسیار قوی است و میتوان از آن برای هر یک از دندان‌ها استفاده نمود. طول عمر روکش پی اف ام در صورت رعایت بهداشت دهان و دندان حدود ۳۰ سال است.
عوارض
زیرکونیا قابلیت زیست پذیری بالایی دارد و در افرادی که به روکش پی اف ام حساسیت دارند هیچ گونه آلرژی را ایجاد نخواهد کرد به همین دلیل میتوان در این افراد از روکش زیرکونیا استفاده نمود. همچنین در بیمارانی که به روکش پی اف ام حساسیت دارند استفاده از این نوع روکش میتواند از التهاب بافت نرم جلوگیری کند زیرا باعث به وجود آمدن هیچ گونه واکنشی نمیشود.
