رعایت بهداشت دهان و دندان پس از سیمکشی دندانها و در مدت زمان ارتودنسی نیز به اندازه قبل مهم و حیاتی است. احتمال گیر کردن غذا در بریس، سیم، باند و ریتینر یا پلاک نگهدارنده وجود دارد و این وسایل مسواک زدن یا نخ کشیدن را دشوار میکند و به این ترتیب احتمال تشکیل پلاک روی دندانها افزایش مییابد. بیمار باید در طول درمان ارتودنسی دندانها را به دقت ترجیحاً پس از هر وعده غذایی و میان وعده مسواک بزند و نخ بکشد. رعایت بهداشت ارتودنسی بهترین راه برای پیشگیری از تشکیل پلاک، پوسیدگی دندان و بیماری لثه است. به علاوه رعایت توصیههای متخصص درباره مراقبتهای ارتودنسی و داشتن رژیم غذایی مناسب سلامت و استحکام دندانها را برای نگه داشتن وسایل ارتودنسی تضمین میکند و خللی در روند درمان ایجاد نمیکند. به این ترتیب در پایان درمان لبخندی زیبا بر لبها نقش میبندد.
ما در کلینیک دندانپزشکی دکتر یگانه به خود میبالیم که توانستهایم درمان ارتودنسی را به تجربهای راحت و خوشایند برای بیمارانمان تبدیل کنیم. کلیه خدمات درمانی در این مرکز در بالاترین کیفیت و توسط متخصصین مجرب انجام میشود. به منظور مشاوره با متخصصان ما در کلینیک دندانپزشکی دکتر یگانه و یا رزرو نوبت میتوانید با شمارههای 02122392365 –02144155090 تماس حاصل فرمایید.
فهرست
مسواک زدن دندانها
مسواک زدن در بهداشت ارتودنسی بسیار مهم است، چون وسایل ارتودنسی گیر غذایی ایجاد میکند و میزان تشکیل پلاک را در دهان افزایش میدهد. پیآمد افزایش پلاک بالا رفتن احتمال پوسیدگی دندانها و بیماری لثه است. رعایت بهداشت دهان و دندان از پوسیدگی دندانها در دوران ارتودنسی جلوگیری میکند.
- ابتدا کشها و وسایل متحرک، برای مثال هدگیر، را بردارید.
- روش صحیح مسواک زدن به این شکل است که باید مسواک را با زاویه 45 درجه روی لثه قرار دهید. مسواک را با اعمال فشاری ملایم در فواصل کم به جلو و عقب حرکت دهید و هر دندان را حدود 10 ثانیه تمیز کنید.
- سطوح خارجی و داخلی تمام دندانها را به روش فوق تمیز کنید. مسواک زدن سطوح جونده دندانها را فراموش نکنید و حتماً دندانهای عقب دهان را نیز مسواک بزنید.
- در پایان اطراف سیمکشی را تمیز کنید، ابتدا سیمکشی دندانهای بالا و بعد پایین را مسواک بزنید. با احتیاط مسواک بزنید و مراقب باشید که براکتها یا سیمها را نشکنید یا خم نکنید.
استفاده از نخ دندان
نخ کشیدن پلاک را از بین دندانها و زیر خط لثه یعنی ناحیههایی پاک میکند که مسواک به آنها دسترسی ندارد. در واقع اگر نخ نکشید، بیش از 40 درصد سطوح دندان تمیز نمیشود.
یک فلاس تریدر با سر سفتی مناسب را انتخاب کنید که بتوانید آن را در فاصله بین دندانها، بالای سیم دندانهای بالا و زیر سیم دندانهای پایین وارد کنید. نخ را به شکل حرف C دور هر دندان بیاندازید و به آرامی روی کناره دندان بالا و پایین ببرید، زیر خط لثه را نیز تمیز کنید. حتماً برای هر دندان از یک تکه نخ تمیز استفاده کنید.
تمیز کردن وسایل متحرک ارتودنسی
وسیله متحرک را از دهان خارج کنید و بین دندانها را به روش معمول تمیز کنید. سپس وسیله یا پلاک ارتودنسی را با مسواک و خمیردندان تمیز کنید و در پایان به خوبی آب بکشید. همچنین حتماً ناحیههایی از لثه را که زیر تجهیزات ارتودنسی قرار میگیرد، نیز مسواک بزنید. برای مثال اگر دندانهای بالا تحت درمان ارتودنسی قرار دارد، مسواک زدن سقف دهان را فراموش نکنید.
تغذیه در دوران ارتودنسی
بایدهای تغذیهای دوران ارتودنسی
غذاهای سالم را به رژیم غذایی خود اضافه کنید! میوه و سبزیجات تازه، خوراکیهایی هستند که از نظر تغذیهای بسیار مفید هستند. اما بهتر است نوعی از آنها را انتخاب کنید که نرمتر هستند. به عنوان مثال، یک سیب سفت ممکن است با گاز زدن آسیب ببیند، اما اگر آن را خرد کنید، میتوانید به راحتی از مزه خوشمزهاش لذت ببرید.
تنها زمانی که غذا خوردن در دوران ارتودنسی برایتان دشوار میشود، هنگامی است که دندانها پس از سفت کردن سیمها یا قرار دادن یک وسیله جدید حساس و دردناک میشود. در چنین شرایطی میتوانید مواد مغذی زیر را انتخاب کنید:
- اسموتیها، البته بهتر است اسموتیهای حاوی دانههای انواع توت را کنار بگذارید.
- املت
- پوره سیب زمینی و آب گوشت
- سیب رنده شده
- پوره
نبایدهای تغذیهای دوران ارتودنسی
غذاهای چسبناک و سفت مانند آدامس در دوران ارتودنسی ممنوع است، چون ممکن است این مواد به براکتها و سیمها آسیب بزند و به این ترتیب در روند درمان اختلال ایجاد شود. همچنین نوشیدنیها و غذاهای اسیدی یا حاوی قند بالا نیز باعث تشکیل پلاک میشود و سلامت دندانها را به خطر میاندازد. اگر میل به خوردن خوراکیهای شیرین دارید، میتوانید یکی از خوراکیهای خوشمزه زیر را جایگزین آن کنید:
- ماست
- بیسکویت نرم یا میتوانید بیسکویت را با خیساندن در شیر نرم کنید.
- ماکارونی با پنیر
- انگور
- پن کیک
اکثر اوقات میتوانید هر چه دوست دارید، در دوران ارتودنسی نیز میل کنید، آنچه اهمیت بسیار دارد این است که دندانها را پس از صرف غذا مسواک بزنید، نخ کشید و در انتها نیز از دهانشویه استفاده کنید و مراقبتهای ارتودنسی را رعایت کنید.
عادتهای جدید
بیماران باید برای بهداشت ارتودنسی دندانها چند تغییر کوچک را در برنامه خود ایجاد کنند، برای مثال:
- هر ماه برای سفت کردن سیمکشی دندانها و بررسی آنها به دندانپزشک مراجعه کنند.
- هنگام ورزش کردن از محافظ دهانی استفاده کنند.
- در صورت امکان همواره مسواک همراه خود داشته باشند.
بهترین فراوردهها برای مراقبت حین ارتودنسی
مسواک ارتودنسی پرزهایی ‘V’ شکل دارد تا بتوان با آن بالا و زیر سیم و براکتها را تمیز کرد. مسواکهای برقی بیشتر از مسواک معمولی پلاک را از روی دندانها پاک میکند. به علاوه بعضی از مسواکهای جدیدتر سری دارد که مخصوص استفاده در دوران ارتودنسی است.
مسواکهای بین دندانی سری کوچک دارند که با پرزهای نرم، برای تمیز کردن مناطق میان سیمها و دندانها به خصوص در دستگاه ارتودنسی، بسیار مناسب هستند. دندانپزشک معمولاً نحوه صحیح تمیز کردن اطراف سیمکشی با استفاده از مسواک بین دندانی را به شما آموزش میدهد.
متخصص ارتودنسی با توجه به شرایط پیشنهاد میکند که برای مراقبت از دندانهای خود در دوران ارتودنسی از یک یا چند مورد از وسایل فوق در خانه استفاده کنید.
درمانهای اورژانسی مهم در دوران ارتودنسی
در دوران ارتودنسی فقط احتمال پیش آمدن چند مورد اورژانسی وجود دارد. در صورت مواجهه با هر یک از موارد زیر به سرعت برای رفع آن اقدام کنید:
- آسیب دیدگی: شکستگی، ترک خوردن، لب پر یا لق شدن دندان، پاره شدن لب یا گونه یا خونریزی شدید یک مورد اورژانسی است.
- عفونت یا ورم: اگر صورت یا دهانتان، از جمله لثهها، ورم کرده است، این ورم احتمالاً نشانه عفونت است. ورم شدید یک مورد اورژانسی است.
- ناراحتی شدید یا درد غیرقابل کنترل: درد در دوران ارتودنسی دور از انتظار نیست، اما درد شدید علامت وجود مشکلی جدی است و باید برای معاینه به متخصص مراجعه کنید.
اقدامهای لازم در صورت شکستگی یا شل شدن براکت، بند یا سیم
خوردن خوراکیهای سفت یا شکلات چسبناک به آسیب دیدن یا جدا شدن تجهیزات ارتودنسی منجر میشود. اگر بند یا براکت هنوز به سیم وصل است، بگذارید همانطور بماند، اما کش را به آن وصل نکنید. اگر قطعه درآمده است، آن را نگه دارید، اما اگر هنوز متصل است آن را با موم ارتودنسی بپوشانید تا داخل دهان را اذیت نکند. در هر دو حال حتماً با متخصص تماس بگیرید و جریان را به ایشان اطلاع دهید تا وقت برایتان در نظر گرفته شود. در وقت تعیین شده حتماً قطعات جدا شده را همراه ببرید.
جلوگیری از جدا شدن سیم و کش
سیم قوسی که به دندانها متصل است، ممکن است به دلیل حرکت دندانها در قسمت عقب دهان، از جای خود دربیاید یا گونهها را ناراحت کند. برای بهبود وضعیت، میتوانید با راهنمایی متخصص، سیم را به جای بهتری قرار دهید. اگر سیم به جا نشود، میتوانید سر آن را با یک ناخنگیر ضدعفونی شده در الکل ببرید. البته حتماً قبل از انجام هر گونه تغییرات، با متخصص خود تماس بگیرید و از ایشان راهنمایی بخواهید. همچنین، اگر لازم باشد، میتوانید بست یا سیم درآمده را با دقت با یک موچین حرکت دهید تا به مشکلات بیشتری منجر نشود.
لق شدن یا درد دندان
دندانها معمولاً در دوران ارتودنسی کمی لق میشود، این لق شدن نشان دهنده موفقیتآمیز بودن درمان است. این حرکت گاهی به ویژه پس از تعویض یا تنظیم بریس با درد و حساسیت خفیفی همراه است. برای تسکین درد خفیف کافی است، مسکنهای غیرتجویزی را بدون نسخه از داروخانه تهیه کنید و طبق دستور دندانپزشک مصرف کنید. دهان را دو بار در روز با محلول آب نمکی شستشو دهید که از مخلوط کردن یک قاشق چایخوری نمک و یک لیوان آب گرم تهیه کردهاید. دهان را دو بار در روز، هر بار به مدت 30 ثانیه با این محلول شستشو دهید، تا درد و ورم کاهش یابد. قرار دادن کمپرس داغ یا پارچه گرم روی فک نیز به آرام کردن درد کمک میکند.
