موم ارتودنسی چیست؟ کاربرد و نحوه استفاده موم مخصوص ارتودنسی

موم ارتودنسی مومی طبیعی است که از لثه‌ها و داخل دهان در برابر بریس محافظت می‌کند. وقتی موم ارتودنسی را روی بریس می‌زنید، موم مانند مانعی عمل می‌کند که اجازه نمی‌دهد بریس روی بافت‌های داخل ساییده شود. برای استفاده از موم ارتودنسی کافی است که دست‌هایتان را بشویید، کمی موم ارتودنسی را در دست گلوله کنید. سپس دندان‌هایتان را مسواک بزنید و براکت‌ها را خشک کنید. در مرحله بعد موم را روی براکت یا سیم فشار دهید و بکشید. به طور مرتب، به خصوص بعد از صرف غذا از موم استفاده کنید.

ترکیب و خواص موم ارتودنسی

موم ارتودنسی از ترکیبی از مواد طبیعی و مصنوعی تشکیل می‌شود. موم طبیعی از گیاهانی مانند موم کارنائوبا، حشراتی مانند موم زنبور عسل و منابع معدنی مورد استفاده در پارافین و موم‌های میکروکریستالین تهیه می‌شود. این مواد طبیعی خواص ویژه‌ای به موم ارتودنسی می‌دهند، اما به ندرت پیش می‌آید که موم ارتودنسی به صورت صددرصد خالص از این مواد ساخته شود. مواد طبیعی معمولاً با رزین‌ها ترکیب می‌شوند و هر ماده با هدف ایجاد ویژگی‌های فیزیکی مطلوب برای کاربرد خاص موم ارتودنسی به آن افزوده می‌شود. ویژگی‌های موم با توجه به کاربرد آن تعیین می‌شود. این ویژگی‌ها بر دامنه ذوب، انبساط گرمایی، روانی و باقیمانده اضافی موم اثر می‌گذارد، ویژگی‌هایی که برای موم ارتودنسی بسیار مهمند. مصرف کننده باید هنگام انتخاب و استفاده از موم به این ویژگی‌ها توجه کند.

کاربردها و مزایا

فرمولاسیون موم ارتودنسی به گونه‌ای است که با چسبیدن به براکت‌ها و سیم بریس ارتودنسی و به قلاب‌ها و لیگاتورهای ارتودنسی ناراحتی بیماران را در طول درمان کاهش می‌دهد. دندانپزشکان و متخصصان ارتودنسی استفاده از موم ارتودنسی را برای تسکین درد و تحریک ناشی از تماس وسایل ارتودنسی با بافت نرم داخل دهان توصیه می‌کنند. موم ارتودنسی از لثه‌ها و لایه پوشش دهنده داخل گونه‌ها و لب‌ها محافظت می‌کند و مانعی را در برابر سرهای تیز سیم و وسایل ارتودنسی ایجاد می‌کند که تحمل آن برای بیمار بسیار راحت است. همچنین موم ارتودنسی برای بیمارانی که از دندان‌های مصنوعی تکه‌ای استفاده می‌کنند، مناسب است تا گیره‌های سیم باعث ناراحتی، زخم یا ساییدگی بافت‌های نرم نشود. موم ارتودنسی برای استفاده شخصی در قوطی‌های کوچکی بسته‌بندی می‌شود که برای مصرف داخل خانه و خارج خانه ایده‌آل است. قوطی کوچک موم ارتودنسی را می‌توانید به راحتی در جیب و کیفتان بگذارید و همه جا همراه داشته باشید. از موم ارتودنسی برای از بین بردن ناراحتی و زخم ناشی از وسایل ارتودنسی استفاده کنید.

روش استفاده از موم ارتودنسی

مرحله اول: آماده شدن برای استفاده از موم

 یک بسته موم ارتودنسی تهیه کنید

وقتی براکت‌ها و سیم ارتودنسی روی دندان‌هایتان گذاشته می‌شود، احتمالاً متخصص ارتودنسی بسته‌ای حاوی لوازم ضروری مانند موم ارتودنسی را در اختیارتان می‌گذارد. اگر این بسته را گم کردید یا موم داخل بسته تمام شد، می‌توانید یک بسته موم را از داروخانه تهیه کنید یا از متخصص ارتودنسی بخواهید که بسته جدیدی را به شما بدهد. بریس‌ ارتودنسی در روزهای اول ناراحت کننده‌تر است و داخل دهان را بیشتر تحریک می‌کند، بنابراین در ابتدای دوره درمان ارتودنسی به موم بیشتری نیاز دارید. پوست داخل دهان به مرور زمان سفت می‌شود و نیازتان به موم نیز کمتر می‌شود.

دست‌هایتان را بشویید

دست‌هایتان را حداقل 20 ثانیه با آب و صابون بشویید و سپس کاملاً خشک کنید. مسلماً نمی‌خواهید باکتری‌ها وارد دهانتان بشوند، به خصوص وقتی بریدگی یا زخمی در دهان دارید.

توپ کوچکی از موم درست کنید

تکه کوچکی از موم را از جعبه بردارید و آن را با انگشتانتان به صورت توپی کوچک دربیاورید. توپ مومیتان باید آنقدر بزرگ باشد که براکت و سیم تحریک کننده دهان را بپوشاند. توپی مومی به اندازه دانه ذرت یا نخود معمولاً کفایت می‌کند. موم را به مدت حداقل پنج ثانیه در دستتان گلوله کنید. گرمای انگشتان موم را نرم می‌کند و به این ترتیب استفاده از  موم راحت‌تر می‌شود. اگر بیش از اندازه از موم استفاده کنید، موم از بریس جدا می‌شود و داخل دهانتان می‌ریزد.

ناحیه‌های دردناک را شناسایی کنید

تمام سیم‌های تیز و سختی را که داخل گونه‌ها و لب را تحریک کرده است، می‌توانید با موم بپوشانید. براکت‌های روی جلوی دندان‌ها و سیم‌های تیز عقب دهان متداول‌ترین ناحیه‌های تحریک هستند. گونه‌تان را با دست بکشید و وجود ناحیه‌های قرمز یا متورم را بررسی کنید یا گونه را با ملایمت لمس کنید تا ناحیه‌های حساس به لمس و دردناک را پیدا کنید. باید قبل از آن که زخمی ایجاد شود یا دچار عفونت شوید، از تمام این ناحیه‌ها محافظت کنید. اگر نمی‌توانید داخل دهان را به خوبی ببینید، گونه را با میله فلزی یا قاشق کوچک بکشید.

دندان‌هایتان را مسواک بزنید

هرچند مسواک زدن دندان‌ها ضروری نیست، اما مسواک زدن تجمع باکتری‌ها را کاهش می‌دهد و موم را تمیزتر نگه می‌دارد. اگر نمی‌خواهید مسواک بزنید، حداقل ذرات غذای باقیمانده بین براکت‌ها را قبل از زدن موم پاک کنید.

براکت‌ها را خشک کنید

براکت‌ها را قبل از زدن موم با دستمال خشک کنید. هرچه ناحیه استعمال موم خشک‌تر باشد، موم مدت زمان بیشتری به وسایل ارتودنسی می‌چسبد.

مرحله دوم: زدن موم

موم را روی ناحیه دردناک فشار بدهید

توپ مومی را روی براکت‌ها یا سیم عامل درد و تحریک فشار بدهید. اگر سیم عقب دهان است، موم را تا جایی که می‌توانید رو به عقب فشار بدهید، سپس انگشت شصتتان را عقب بکشید و موم را با زبان و انگشت سبابه روی محل مورد نظر نگه دارید.

موم را با انگشت روی نقطه مورد نظر بمالید

انگشت سبابه را چند بار روی موم بمالید تا موم به نقطه مورد نظر بچسبد. در این حالت موم همچنان کمی برآمده است و آن را مانند یک توده کوچک حس می‌کنید.

منتظر اثر کردن موم بمانید

انتظار می‌رود که وقتی موم را روی بریس زدید، دهان خودش را به سرعت التیام بدهد. مانع مومی تحریک را متوقف می‌کند و فرصت لازم را در اختیار دهان می‌گذارد تا زخم‌ها را التیام بدهد. پس از مدتی به بریس عادت می‌کنید و هر چه زمان بیشتر بگذرد، بریس کمتر و کمتر اذیتتان خواهد کرد و دیگر مجبور نخواهید بود که مرتب از موم استفاده کنید.

موم را به طور مرتب تجدید کنید

همیشه مقداری موم ارتودنسی همراه داشته باشید. موم را دو بار در روز یا هر وقت که در حال ریختن بود، تعویض کنید. موم نباید بیشتر از دو روز روی بریس بماند، در غیر این صورت به بستر مناسبی برای تجمع باکتری‌ها تبدیل می‌شود.

هنگامی که غذا می‌خورید، ذرات غذا به موم می‌چسبد. اگر بریس آنقدر دردناک است، که بدون موم نمی‌توانید غذا بخورید، موم کثیف را پس از صرف غذا تعویض کنید.

موم را قبل از مسواک زدن پاک کنید تا ذرات موم به مسواک نچسبد.

اگر همچنان درد داشتید، با متخصص ارتودنسی تماس بگیرید

اگر استفاده از موم هم کمکی به تسکین دردتان نکرد، با متخصص ارتودنسی تماس بگیرید. تحریک مداوم و التیام نیافتن زخم‌ها می‌تواند علامت عفونت باشد و باعث بروز مشکلات جدی‌تری شود. اگر تحمل بریس واقعاً برایتان سخت است، ناراحتی‌تان را بدون خجالت و تردید به متخصص ارتودنسی اطلاع بدهید تا دوران درمان را با تدابیر لازم برایتان راحت‌تر کنند.

زمانبندی استفاده از موم ارتودنسی

هر زمان که احساس ناراحتی کردید و استفاده از موم را لازم دانستید، می‌توانید از موم استفاده کنید. احتمالاً در روزهای اول درمان ارتودنسی بیشتر به موم نیاز خواهید داشت، چرا که دهان هنوز به وجود این همه قطعات فلزی جدید عادت نکرده است. موم فرصت لازم را برای التیام یافتن زخم‌ها و بریدگی‌ها ایجاد می‌کند و از ایجاد شدن زخم‌های جدید جلوگیری می‌کند. پوست داخل دهان بعد از مدتی به وجود بریس عادت می‌کند و نیازتان به موم کمتر می‌شود.

روش پاک کردن موم ارتودنسی

برای پاک کردن موم ارتودنسی می‌توانید از وسایل مختلفی مانند خلال دندان، مسواک بین‌دندانی یا حتی نخ دندان معمولی استفاده کنید. دست‌هایتان را قبل از پاک کردن موم به خوبی بشویید و موم را به آرامی با انگشتانتان جدا کنید. موم باید به راحتی جدا شود. اگر موم را جدا نکنید، به مرور زمان ساییده می‌شود و می‌ریزد.

سوالات متداول

آیا بلعیدن موم ارتودنسی خطرناک است؟

خیر، موم ارتودنسی ماده‌ای غیرسمی و ایمن است و اگر تصادفاً آن را ببلعید، مشکلی برایتان پیش نمی‌آید.

دیگران متوجه وجود موم ارتودنسی روی سیم و براکت‌ها می‌شوند؟

موم ارتودنسی شفاف است و وجود آن روی بریس جلب توجه نمی‌کند.

به جای موم ارتودنسی از چه مواد دیگری می‌توانم استفاده کنم؟

برخی بیماران از نوارهای باریکی سیلیکونی مخصوص یا محافظ پلاستیکی لبی که روی بریس قرار داده می‌شود، استفاده می‌کنند.

موم هنگام مسواک زدن جدا می‌شود؟

موم را می‌توانید هنگام مسواک زدن پاک کنید و بعد از مسواک زدن دوباره بزنید.

با وجود موم روی بریس می‌توانم غذا بخورم؟

خیر، چون غذا باعث ریختن موم می‌شود. موم را قبل از غذا خوردن پاک کنید و وقتی غذایتان را میل کردید و دندان‌هایتان را مسواک زدید، موم را دوباره روی بریس بزنید.

آیا می‌توان دوباره از موم استفاده کرد، موم مصرف شده را چطور می‌توان تمیز کرد؟ 

موم ارتودنسی آنقدر گران نیست که بخواهید از آن دوباره استفاده کنید، حتی ممکن است متخصص ارتودنسی آن را رایگان در اختیارتان بگذارد، بنابراین هیچ دلیلی ندارد که بخواهید دوباره از آن استفاده کنید. مومی که روی براکت‌ها می‌زنید، پس از مدتی خرد می‌شود و می‌ریزد، بنابراین موم استفاده شده همان اثر موم تازه را دارد و راحت‌تر جدا می‌شود.

اشکالی ندارد که موم شب روی بریس باقی بماند یا باید موم را قبل از خواب پاک کنم؟ 

می‌توانید بگذارید موم شب روی بریس بماند و در طول خواب از بافت دهانتان محافظت کند. چون هنگام خوابیدن هیچ کنترلی بر روی عضلاتتان ندارید، سیم‌های فلزی ممکن است آسیب بیشتری به دهانتان بزنند، به خصوص اگر عادت داشته باشید که روی شکم بخوابید.

موم هنگام آب خوردن می‌ریزد؟

احتمالاً بله، بهتر است موم را جدا کنید و آب بنوشید. پس از آب خوردن نیازی نیست که دندان‌هایتان را مسواک بزنید، کافی است دهانتان را خشک کنید و موم را دوباره روی بریس بزنید.

چه ترکیبی در موم وجود دارد که باعث می‌شود درد و ناراحتی دندان‌ها کمتر شود؟ 

ماده خاصی در موم وجود ندارد که درد دندان‌ها را کم کند. موم ارتودنسی روی بخش‌هایی از بریس زده می‌شود که داخل دهان ساییده می‌شود و اجازه نمی‌دهد که لبه‌های فلزی داخل دهان را زخم کند. بنابراین موم ارتودنسی تاثیری بر دندان درد ندارد، اما ناراحتی بافت‌های دهان را کمتر می‌کند.

موم ارتودنسی بعد از چه مدت خشک می‌شود؟

موم لزوماً “خشک” نمی‌شود. موم به گونه‌ای طراحی شده است که تحریک بریس را روی بافت‌های داخل دهان کاهش بدهد و ویژگی‌های خود موم لزوماً تغییر نمی‌کند.

مومی را که به عقب دهان چسبیده است، چگونه جدا کنم؟

مسواک را با آب مرطوب کنید و موم را جدا کنید. مسواک را به آرامی روی موم گیر کرده بکشید تا موم جدا شود.

اگر موم را قبل از غذا خوردن یا نوشیدن جدا کنم، می‌توانم دوباره از آن استفاده کنم یا باید موم جدیدی را روی بریس بچسبانم؟ 

برای رعایت بهداشت و حفظ سلامتیتان بهتر است از تکه موم جدیدی استفاده کنید.