لثه‌ها نه تنها نقش بسزائی در حفظ ثبات و نگهدارندگی دندان‌ها ایفا می‌کنند بلکه از نظر زیبائی نیز حالت خنده را جذاب‌تر جلوه می‌دهند. هر وقت به دندان‌های سالم و زیبا فکر می‌کنیم، اغلب اوقات فکر داشتن لثه‌های پاکیزه و یک دست صورتی رنگ هم به ذهنمان خطور می‌کند. اگرچه برخوردار بودن از لثه‌های صورتی رنگ برای هر فردی ایده‌آل‌ترین حالت به حساب می‌آید، اما همه افراد آنقدر خوش اقبال نیستند که از این نعمت بهره‌مند باشند. اینکه رنگ و ظاهر لثه‌ها در افراد مختلف متغیر باشد به هیچ‌وجه غیر عادی نیست، ولی تغییرات بارز و ظاهر شدن لکه‌های تیره رنگ روی لثه‌ها حکایت از بروز بیماری لثه و دندان و مشکلات سلامتی زمینه‌ای دارد و بایستی هر چه زودتر تحت درمان قرار گیرد.
بدرنگ شدن لثه یا به عبارتی دیگر پیگمنتیشن لثه اشاره به عارضه‌ای دارد که مشخصه اصلی آن افزایش تعداد لکه‌های قهوه‌ای تیره و روشن روی لثه‌ها و مخاط دهان است.
دلایل پیگمنتیشن لثه
ظاهر شدن لکه‌های قهوه‌ای رنگ و پیشرفت عارضه پیگمنتیشن لثه می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. برخی از شایع‌ترین علل این عارضه عبارتند از:
- ملانین. برای مثال هر چه میزان ملانین در بدن فردی بیشتر باشد، احتمال اینکه رنگ مو، پوست و چشم او تیره‌تر باشد بیشتر است. بنابراین اگر رنگ لثه‌های بیماری بیش از حد معمول تیره و سیاه باشند، سطح بالای ملانین بدن می‌تواند یکی از دلایل آن باشد.
- استعمال دخانیات. استعمال دخانیات یکی از دلایل عمده بد رنگ شدن لثه‌ها در نظر گرفته می‌شود، زیرا نیکوتین موجود در تنباکو باعث تولید ملانین بیش از حد نرمال توسط سلول‌های بدن می‌شود. سیگار کشیدن همچنین باعث تیره و سیاه شدن دندان‌ها و ظاهر شدن لکه روی آن‌ها می‌گردد.
- عوارض جانبی برخی داروها. مصرف اکثر داروها با عوارض جانبی همراه است. تحقیقات علمی نشان داده بروز عارضه پیگمنتیشن و بدرنگ شدن بافت‌های بدن از جمله لثه‌ها با مصرف بعضی داروها در ارتباط است.
- دهان خندقی. دهان خندقی نوعی عفونت شدید لثه است و ممکن است یک سری علائم ناخوشایند همچون بوی بد دهان، تب و لثه درد را به دنبال داشته باشد. تشکیل یک لایه بافت مرده مایل به سیاه یا خاکستری در اطراف لثه موجب بد رنگ شدن آن می‌شود. دهان خندقی که با اصطلاح دهان سنگری هم معروف است معمولاً به خاطر بیماری لثه و دندان و تجمع باکتری در دهان بروز می‌کند.
- آمالگام دندانی: هنگامی که دندان‌ها دچار پوسیدگی شوند، دندانپزشک درمان به شکل پر کردن را به بیمار پیشنهاد می‌کند. پر کردن دندان‌های پوسیده معمولاً با ماده‌ای به نام آمالگام درمان می‌شود. اما وقتی این ماده در مجاورت بافت لثه قرار می‌گیرد لکه‌های سیاهی بر روی آن ایجاد می‌کند. در این مواقع دندانپزشکان به آسانی و طی یک جلسه معاینه می‌توانند بدرنگی لثه را درمان کنند. بروز چنین عارضه‌ای در بین بیماران شایع است. طی نوبت بعدی دندانپزشکی و زمانی که قصد پر کردن دندان پوسیده‌ای را دارید حتما از دندانپزشک درخواست کنید از یک سد دندانی استفاده کند، این سدهای دندانی به مانند یک پوشش محافظ عمل کرده و مانع از نفوذ مواد پرکردنی به داخل بافت لثه و تغییر رنگ آن می‌شوند.
درمان پیگمنتیشن لثه
دندانپزشکان با بررسی علت بروز تجمع رنگدانه در اطراف بافت لثه تعیین می‌کنند چه روش درمانی مناسب خواهد بود و آن را با بیمار در میان خواهند گذاشت.
هر چند ماه یکبار از بدن چکاب کامل بگیرید
اکثر افراد عادت دارند زمانی به پزشک مراجعه کنند که علائم بیماری در آن‌ها ظاهر شده است. اما اگر هر چند ماه یکبار چکاب کاملی از بدن گرفته شود پزشکان بهتر می‌توانند در تشخیص هر چه سریع‌تر عارضه‌ها و بیماری‌های زمینه‌ای به بیماران کمک کنند.
ترک سیگار
در صورتی که سیگار کشیدن علت اصلی بدرنگ شدن لثه‌ها تشخیص داده شود با ترک دخانیات بهبود چشمگیری در ظاهر آن‌ها مشاهده خواهد شد. در واقع تحقیقات نشان داده است ترک سیگار و دخانیات نه تنها برای سلامت کلی بدن خوب است، بلکه کمک بسیار زیادی به سلامت دندان‌ها و لثه‌ها نیز می‌کند. احتمال بروز بیماری‌های لثه و بسیاری از مشکلات مربوطه در بین افراد غیر سیگاری کمتر است.
آنتی‌بیوتیک‌ها
هر وقت بروز یک نوع عفونت علت تجمع رنگدانه در اطراف بافت لثه شناخته شود، دندانپزشک روش درمانی مناسب را به بیمار پیشنهاد خواهد داد. معمولاً در این مواقع برای ریشه‌کن کردن تمامی باکتری‌ها مصرف قرص‌های آنتی‌بیوتیک و استفاده از دهانشویه‌های دارویی و ضدعفونی کننده دهان و دندان به بیماران پیشنهاد خواهد شد. طی جلسات درمانی دندانپزشکان بهترین روش‌ها را به منظور پیشگیری از بروز بیماری‌های لثه و دندان را به بیماران توصیه می‌کنند.
بهداشت دهان
یکی از ایده‌آل‌ترین روش‌های حفظ سلامت لثه‌ها و زیباتر جلوه دادن آن‌ها این است که نکات بهداشت دهان و دندان را در همه حال رعایت کنیم. بهتر است به یک دندانپزشک متخصص بیماری‌های لثه مراجعه کنید و توصیه‌های مربوطه درباره درمان پیگمنتیشن لثه را از او جویا شویم.
تعویض مواد پرکردنی قدیمی و نقر‌ه‌ای
بعضی فیلینگ‌های دندان بسیار بادوام هستند و ماندگاری بالایی دارند اما لازم است بعد از مدتی با نوع جدیدتر تعویض گردند. فیلینگ‌های ترک خورده و پوسیده ممکن است بین دندان‌ها شکاف ایجاد کرده و پوسیدگی دندان و سیاه شدن لثه را به دنبال داشته باشند. شاید اصلی‌ترین علت تعویض فیلینگ‌ها این باشد که عصب دندان و منبع خون را از خود عبور می‌دهند.
درمان بیماری دندان و لثه
حالا تصور کنید تمامی روش‌های درمانی را امتحان کردید و همچنان رنگ لثه‌ها تیره و سیاه بودند و شرایط طبیعی خود را نداشتند، یک دندانپزشک متخصص زیبایی لثه و دندان با معاینات بیشتر می‌تواند بهترین روش درمان مشکلات لثه را به بیمار توصیه کند. پزشک با بررسی میزان نفوذ جرم و پوسیدگی به داخل بافت لثه بیمار را از پیشرفت بیماری لثه و دندان مطلع می‌سازد.
در اغلب مواقع درمان بیماری در همان دندانپزشکی و با یک شستشوی کامل دندان‌ها صورت می‌پذیرد. در صورتی که مشکلات لثه بعد از اولین دوره درمانی پیشرفت کرد و وخیم‌تر شد، یک دندانپزشک متخصص در زمینه بیماری‌های دندان و لثه می‌تواند راهکارهای درمانی بهتری را ارائه کند.
نهایتاً اگر درمان دارویی و تکنیک جرم‌گیری و پاکسازی سطح دندان و ریشه‌ها جواب ندهد، گزینه جراحی لثه مد نظر قرار می‌گیرد. در این جراحی چند هدف اصلی مورد توجه است، اول آنکه بافت مرده از روی لثه برداشته شود، دوم آنکه حجم استخوانی و لثه به اندازه کافی حفظ گردد و در آخر هم شرایط برای تداوم بخشیدن به حفظ سلامت و پاکیزگی لثه‌ها برای بیمار میسر باشد.
درمان پیگمنتیشن لثه با لیزر
تکنیک‌های درمانی گوناگونی برای برطرف کردن رنگدانه شدن لثه‌ها پیشنهاد شده است. جراحی‌هایی مانند جراحی موضعی و بدون خونریزی لثه بسیار متداول هستند. لیزر درمانی بافت آسیب دیده لثه نوعی تکنیک است که هیچگونه خونریزی در بافت لثه صورت نمی‌گیرد و چاقوی جراحی، کاربردی ندارد. این نوع جراحی که با هدف لک زدایی یا بلیچینگ بافت لثه انجام می‌گیرد با اصطلاحات مختلفی در بین بیماران و پزشکان شهرت دارد از جمله: درمان لثه سیاه، بلیچینگ لثه، برق اندازی لثه، و رنگدانه زدایی لثه. اصطلاح بلیچینگ لثه عمدتاً توصیف کننده نتیجه درمان است تا به تکنیک استفاده شده اشاره داشته باشد. در واقع در این نوع درمان فرآیند سفید کردن لثه انجام نمی‌گیرد. در عوض، دندانپزشک از یک نوع جراحی جزئی و بدون خونریزی جهت از بین بردن لکه‌های تیره و سیاه روی بافت لثه بهره می‌گیرد.
در بین تمامی تکنیک‌های درمانی معمولاً بیماران از لیزر درمانی رضایت بیشتری دارند، چون این تکنیک خیلی سریع و بدون احساس درد انجام می‌شود و نتایج درمان تقریباً قابل پیشبینی است. اگر بخواهیم لیزر درمانی را با سایر تکنیک‌ها مقایسه کنیم باید اعتراف کنیم با توجه به مزیت‌های بسیار آن این روش به عنوان موثرترین و قابل اطمینان‌ترین درمان در بین تمامی گزینه‌ها شناخته شده است. لیزر درمانی بدون درد و خونریزی صورت می‌پذیرد.
پیشنهاد می‌کنیم قبل از مبادرت به انجام هر نوع درمانی که مستلزم ایجاد زخم و خونریزی روی بافت لثه است، حتما از علت بروز پیگمنتیشن یا ظاهر شدن رنگدانه سیاه و تیره مطمئن شوید. مهمترین نکته اطمینان یافتن از سلامت کلی لثه‌ها است. معمولاً دندانپزشک طی یک جلسه مشاوره یک سری معاینات پزشکی جهت اطمینان از سلامت بافت لثه به عمل می‌آورد.
در صورتی که لثه مشکلات زیر را داشته باشد درمان زیبایی چندان کارساز نیست:
- مشکلات لثه ممکن است طبقه‌بندی‌های مختلفی داشته باشند از دلایل فیزیولوژیکی گرفته تا بروز بیماری‌های سیستمیک (مانند بیماری آدیسون) و نئوپلاسم بدخیم (مانند ملانوما و سارکوم کاپوسی).
- بیماران مبتلا به عارضه دهانی
- بیماران مبتلا به سیاهی لثه در اثر بیماری وابسته به دندان و لثه (در این نوع بیماری مشکل بروز رنگدانه سطحی نیست بلکه عمقی است)
- آن دسته از بیمارانی که قرص‌های رقیق کننده خون مصرف می‌کنند (چون ممکن است فرآیند درمان باعث خونریزی بیشتر شود)
- بیمارانی که بافت لثه نازکی دارند یا ریشه‌های دندان از بافت لثه بیرون زده باشد (زیرا طی درمان ممکن است قسمتی از بافت لثه برداشته شود و به دنبال آن ریشه دندان حساس‌تر شده و بیشتر آشکار گردد)
درمان بلیچینگ (رنگدانه زدایی) لثه تا چه مدت ماندگاری دارد؟
این نوع درمان معمولاً طی یک جلسه انجام می‌پذیرد و نتایج بلیچینگ لثه 20 تا 25 سال ماندگاری دارد و در بعضی مواقع بیمار تا آخر عمر هم نیاز به درمان مجدد ندارد. با این حال، شرایط هر بیمار با بیمار دیگر فرق می‌کند و لازم است بیماران جداگانه معاینه شوند.
پرسش‌های متداول
لیزر درمانی بافت آسیب دیده لثه چقدر زمان می‌برد؟
مدت زمان اجرای درمان به شرایط هر بیمار بستگی دارد. برای مثال، بیماری که فقط می‌خواهد یک لکه جزئی را از روی بافت لثه بردارد مدت زمان درمان او کمتر است، اما بیماری که تعداد لکه‌های سیاه بیشتر داشته باشد قاعدتاً پروسه درمانی او زمان بیشتری می‌طلبد.
منظور از زمان ریکاوری بعد از لیزر درمانی بافت آسیب دیده لثه چیست؟
این امکان برای بیماران وجود دارد بلافاصله بعد از پایان پروسه درمان، فعالیت‌های روزمره خود را از سر بگیرند. فقط اینکه بیمار باید یک سری نکات احتیاطی و مراقبتی را بعد از پایان درمان رعایت کند، به‌خصوص در مواقع غذا خوردن و مسواک زدن دندان‌ها.
لیزر درمانی بافت لثه تا چه میزان موفقیت‌آمیز است؟
لثه بافتی است که بیش از سایر بخشهای داخلی دهان دچار پوسیدگی و تجمع رنگدانه می‌شود. تقریباً نتیجه کار در اکثر موارد لیزر درمانی و رنگدانه زدایی بافت لثه با موفقیت همراه است. و باید توجه داشت اگر جلسات لیزر درمانی، رفع کامل آسیب دیدگی و دستیابی به رنگ طبیعی لثه بیش از یک جلسه به طول بینجامد، خیلی جای نگرانی ندارد و موضوع غیر عادی نیست.
آیا رنگدانه زدایی بافت لثه با لیزر دردآور است؟
لیزر درمانی تکنیکی کاملاً بدون درد است. گزارش‌ها مبنی بر این است که لیزرهای دیودی کاملاً بی‌خطر و نتیجه‌بخش هستند، زیرا طی لیزر درمانی بافت لثه کاملاً بیحس است و بیمار کمترین احساس درد و ناراحتی را تجربه می‌کند.
آیا لازم است پیش از درمان بافت لثه بیحس شود؟
بله. هر بیماری که قصد لیزر درمانی دارد باید بافت لثه او بیحس شود تا دردی احساس نکند.
درمان پیگمنتیشن زدایی لثه چقدر هزینه بر می‌دارد؟
هزینه درمان تا حد زیادی به وضعیت لثه و نوع درمان بیمار بستگی خواهد داشت. پزشکان به محض انجام معاینات بیمار را از هزینه کل درمان مطلع خواهند ساخت. اینکه چه قسمت‌هایی از بافت لثه تحت درمان قرار گیرد به طور کامل به نظر بیمار بستگی دارد و در صورت نیاز، بیمار می‌تواند در این خصوص از پزشک متخصص راهنمایی بگیرد. معمولاً در این مواقع یک دندانپزشک توصیه‌هایی را درباره بهترین راهکارهای زیباترجلوه دادن بافت لثه به بیمار ارائه خواهد کرد. موضوع زیبایی لثه حین لبخند زدن بسیار اهمیت دارد. برای مثال اگر لکه‌های تیره و سیاه بافت لثه حین لبخند زدن بیمار هم در قسمت فوقاتی و هم تحتانی مشهود باشد، طبیعتاً درمان بر روی هر دو ناحیه انجام می‌گیرد. اگر سیاهی لثه فقط در قسمت فوقانی مشهود باشد، قاعدتاً ضرورتی برای رنگدانه زدایی هر دو سمت لثه وجود ندارد. باز هم تکرار می‌کنیم، تصمیم‌گیری درباره نوع و میزان برطرف کردن سیاهی به نظر بیمار بستگی دارد.
