انواع جراحی فرنوم (بند) لب بالا و پایین و زبان (فرنکتومی) با/ بدون لیزر

فرنکتومی عمل ساده و متداولی است که برای رفع چند عارضه متفاوت معمولاً بر روی دهان کودکان انجام می‌شود فرنوم یا فرنولوم به بافت سفتی اشاره دارد که عضوی از بدن را به بافت مجاورش متصل می‌کند تا مانع حرکت زیاد آن شود. فرنوم‌ها یا بندهای متعددی در بدن وجود دارد، اما فقط چند عدد از آنها که داخل دهان قرار دارند، نیاز به فرنکتومی پیدا می‌کنند. عمل‌های متداول فرنکتومی بر روی بند زبان و بند لب بالا و پایین انجام می‌شود.

فرنوم گاهی بیش از حد کوتاه، کشیده یا سفت است و وظیفه محدودکنندگی خود را بیش از حد خوب انجام می‌دهد. محدودیت، حرکت انجام وظایف متداولی مانند غذا خوردن و صحبت کردن را دشوار می‌کند یا مانع از رشد مناسب کودک می‌شود و زیبایی وی را خدشه‌دار می‌سازد. فرنکتومی جراحی ساده‌ای است که در آن فرنوم بریده و معمولاً برداشته می‌شود تا آزادی حرکتی بیشتر شود. جراحی برداشتن فرنوم عمل سرپایی و کم‌خطری است که معمولاً مشکل پیش آمده را در همان عمل اول رفع می‌کند.

مزایا

مزایای فرنکتومی معمولاً آنی و مشخص است. جراحی فرنوم فقط چند دقیقه زمان می‌برد و ناراحتی ناشی از آن ظرف فقط چند روز کاملاً برطرف می‌شود. محل جراحی پس از چند هفته التیام می‌یابد. جراحی فرنکتومی زبان در کودکان علاوه بر این که مانع از بروز عوارضی چون تحلیل لثه و فاصله‌دار شدن دندان‌ها می‌شود، مشکلات مربوط به شیر خوردن و تغذیه نوزادان را نیز برطرف می‌کند. اگر مشکل چسبیدن زبان به کف دهان در سنین پایین برطرف شود و جراحی برداشتن بند زبان سریع انجام شود، درمان بسیار ساده‌تر از عملی خواهد بود که در سال‌های آتی در دوران کودکی یا نوجوانی انجام می‌شود.

انواع فرنکتومی

فرنوم‌های متعددی در بدن انسان وجود دارد که تعدادی از آنها در دهان و حتی در ناحیه تناسلی قرار دارد. اما زمانی که صحبت از فرنکتومی است، فقط دو یا سه فرنوم مد نظر است. جراحی فرنوم هر سه مورد به روشی مشابه اما برای برطرف کردن مشکلاتی متفاوت انجام می‌شود.

فرنکتومی لب بالا

فرنکتومی لب غالباً بر روی فرنومی انجام می‌شود که لب بالا را به فک بالا متصل می‌کند، مشکل با رشد کردن لثه‌ها و دندان‌های کودک مشخص می‌شود که عموماً اما نه لزوماً زیبایی است. اگر بند لب بیش از حد کوتاه یا سفت باشد، چند مشکل رایج پیش می‌آید. نخست این که بافت رباط به سمت دو دندان قدامی بالا کشیده می‌شود و باعث فاصله بین این دندان‌ها (دیاستم) می‌شود. به علاوه چون حرکت لب بالا محدود شده است، کودک نمی‌تواند دهان را کامل ببندد و دهان همیشه به نظر باز می‌آید. در این حالت کودک از راه دهان تنفس می‌کند و در نتیجه استنشاق از بینی و رشد فک و شکل‌گیری راه‌های عبور هوا به خوبی انجام نمی‌شود. تحلیل لثه نیز یکی از عوارض بند لب است.

فرنکتومی بند زبان

فرنوم زبان، بند سفت و کشیده‌ای زیر زبان است که حرکت زبان را در حالت استراحت و قرار گرفتن روی کف دهان محدود می‌کند. انعطاف‌پذیری در اکثر افراد آن‌قدر هست که زبان حرکت کافی برای صحبت کردن و غذا خوردن را داشته باشد. اما اگر بند زبان بسیار کوتاه یا سفت باشد، زبان به کف دهان می‌چسبد. و  اصطلاحاً مشکل “زبان گره خورده” پیش می‌آید که عوارض متعددی را به دنبال دارد. اگر زبان بیش از حد پایین باشد، مانع از رشد صحیح فک در کودکان می‌شود و در درازمدت باعث مشکلات مربوط به نامرتبی دندان‌ها می‌شود. دیگر پی‌آمد زبان گره خورده آپنه یا وقفه تنفسی در خواب است. عارضه دیگر این است که زبان نمی‌تواند فشار کافی را هنگام بلع به کام یا سقف دهان وارد کند و در عوض زبان بین دندان‌ها قرار می‌گیرد و به مرور مانع بسته شدن بین دندان‌ها و دهان می‌شود. آخرین عارضه ناشی از زبان گره خورده مشکلات گفتاری و نوک زبانی حرف زدن است.

فرنکتومی لب پایین

دلایل انجام جراحی برداشتن فرنوم  لب پایین و بالا یکسان است و در کل برای جلوگیری از مشکلات دندانی و تحلیل رفتن لثه انجام می‌شود. البته فرنکتومی لب بر روی بزرگسالان نیز انجام می‌شود تا دندان مصنوعی به خوبی روی لثه‌ها بنشیند. فرنوم با هر بار حرکت کردن لب دندان مصنوعی را از روی لثه‌ها جدا می‌کند و آرامش بیمار را سلب می‌کند.

عمل جراحی فرنکتومی

چند روش برای جراحی برداشتن فرنوم لب وجود دارد که تمام آنها با حداقل آسیب همراه هستند و زخمشان ظرف زمانی کوتاه بهبود می‌یابد. روش پایه و قدیمی برای جراحی فرنوم استفاده از تیغ یا قیچی است. این عمل بسیار ساده است و پزشک صرفاً برشی را برای آزاد کردن فرنوم و قطع کردن آن ایجاد می‌کند. ناحیه درمان قبل از شروع عمل  به صورت موضعی بی‌حسی می‌شود و گاهی برای کودکان خردسال از گاز خنده نیز استفاده می‌شود تا کاملاً راحت باشند. بسته به میزان بریدن یا برداشتن فرنوم گاهی اوقات لازم است که بافت با بخیه زدن در جای مورد نظر ثابت شود. بخیه‌ها معمولاً از نوع جذبی است.

عمل فرنکتومی در اصل به برداشتن کامل فرنوم اطلاق می‌شود، اما گاهی اوقات در عمل‌هایی که بر روی نوزادان کوچک انجام می‌شود، اصلاح وضعیت آن کفایت می‌کند.

جراحی فرنوم با لیزر

جراحی فرنوم با لیزر روش جدیدتر و پرکاربردتری است که بجای قیچی یا تیغ از دستگاه لیزر کوچکی برای از بین بردن فرنوم استفاده می‌شود. بافت بند لب یا زبان با اعمال پالس‌های لیزر با دقت و احتیاط بریده می‌شود. جراحی با لیزر محبوبیت بالایی نزد پزشکان دارد، چون با خونریزی کمتری همراه است، کمتر به بافت آسیب می‌زند، دوران بهبود سریع‌تری دارد و درد پس از عمل آن نیز خفیف‌تر است.

پس از جراحی

ناحیه جراحی پس از عمل شبیه یک زخم بزرگ است و اندکی خونریزی دارد که البته نگران کننده نیست. اگر با خونریزی مواجه شدید، یک تکه گاز پانسمان را تا کنید و روی زخم بگذارید تا خون را به خود جذب کند. تمیز نگه داشتن محل عمل بسیار مهم است و باید آن را با یک تکه گاز پانسمان و پراکسید با ملایمت پاک کنید. متخصص گاهی استفاده از روغن ویتامین E را توصیه می‌کند. زخم جراحی را تا یک هفته تحت نظر بگیرید و در صورت مواجهه با هرگونه مورد غیرطبیعی به پزشک مراجعه کنید.

هزینه

هزینه جراحی فرنوم به پیچیدگی و مدت زمان جراحی بستگی دارد. دندانپزشک طرح درمانی مکتوبی را به شما ارائه می‌دهد و هزینه جراحی را نیز در جلسه مشاوره اعلام می‌کند.

عوارض و خطرها

فرنکتومی نیز مانند هر عمل جراحی دیگری با عوارض و خطرهایی همراه است. گاهی اوقات جراحی انجام شده کافی یا موفقیت‌آمیز نیست و عمل باید تکرار شود. گاهی فرنولوم مجدداً متصل می‌شود، البته این مشکل نادر است. همان طور که اشاره شد، بیمار تا چند روز پس از جراحی دچار ناراحتی خفیفی می‌شود و باید مدتی از زخم مراقبت کند. همچنین احتمال خونریزی شدید، هماتوم و عفونت نیز پس از جراحی وجود دارد. به علاوه گاهی لازم است  بیمار پس از فرنکتومی زبان تحت گفتار درمانی قرار بگیرد تا روش استفاده صحیح از زبانی را فرابگیرد که حال آزاد شده و دامنه حرکتی بیشتری دارد.