بستن فاصله بین دندان‌ها (درمان با ارتودنسی ،لمینت و کامپوزیت باندینگ)

دیاستم یا فاصله بین دندانی مشکلی بسیار شایع، به ویژه در میان کودکان است. فاصله بین دندانی بخشی طبیعی از رشد کودک است و گاهی خود به خود اصلاح می‌شود. در واقع بیش از 97 درصد از کودکان دندان‌های فاصله دار دارند، اما در اکثر موارد این فاصله به موازات بزرگ شدن کودک به خودی خود بسته می‌شود.  چنانچه فاصله بین دندان‌ها پس از درآمدن دندان‌های دائمی بسته نشود و اقداماتب برای پیشگیری از ایجاد فاصله بین دندان ها انجام نگردد ، دیگر به طور طبیعی از بین نخواهد رفت و تنها راه اصلاح آن این است که از روش‌های درمانی مخصوص رفع فاصله بین دندان بهره گرفته شود.

دلایل فاصله‌دار شدن دندان‌ها

از دلایل فاصله دار شدن دندان‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بی‌نظمی و به هم فشردگی دندان‌ها: گاهی اوقات دندان‌هایی که تازه در می‌آیند بیش از اندازه برای فضای فک بزرگ هستند و ردیف و مرتب در فک جای نمی‌گیرند.
• دندان غائب: دندان غائب است اما فضای اختصاص یافته به آن وجود دارد و خالی است. وجود این فضای خالی وضعیت را به موازات درآمدن دیگر دندان‌ها پیچیده‌تر می‌کند.
• مکیدن انگشت: اگر چه مکیدن انگشت معمولاً منجر به اوربایت می‌شود، اما این عادت گاهی دندان ها را فاصله دار نیز می‌کند.
• بزرگ بودن فرنوم لبی: فرنوم بافتی است که لثه‌ها و لب‌ها را به هم متصل می‌کند. اگر فرنوم از ابتدا بسیار بزرگ باشد، باعث فاصله‌دار شدن دندان‌ها می‌شود.
• پایین بودن اتصال عضلانی: عضله‌ای که لب بالا را به لثه‌ها متصل می‌کند، لب‌ها را در جای مناسب نگه می‌دارد. اتصال این عضله در برخی افراد اندکی متفاوت است و به همین دلیل دندان‌ها به مرور فاصله دار می‌شود.
• زبان زدن: عادت فشار دادن زبان به دندان‌های پیشین فک بالا یکی از علل اصلی ایجاد فاصله بین دندان‌ها است.

راه‌های مختلف درمان فاصله بین دندان‌ها

 را در بسیاری از موارد می‌توان با دندانپزشکی زیبایی اصلاح کرد و لبخند را زیباتر کرد. اما فاصله بین دندان ها در بعضی موارد نتیجه مشکلی بزرگتر مانند شلوغی و به هم فشردگی دندان‌ها یا وجود فضای خالی بزرگ است که اصلاح آن نیاز به ارتودنسی یا درمان لثه دارد. چنانچه اقدامی برای درمان انجام نشود، این مشکلات تشدید و فاصله بزرگتر می‌شود و به پوسیدگی دندان، بیماری لثه و اختلال‌های فک می‌انجامد. بیمار نیز دچار درد و ناراحتی می‌شود و حتی ممکن است دندان خود را از دست بدهد.

ارتودنسی و ارتودنسی نامرئی

یکی از موثرترین و پرکاربردترین روش‌های بستن فاصله بین دندانها درمان ارتودنسی است. حتی اگر فاصله بین دندانی تنها مشکل دندان‌ها باشد، باز هم سیم‌کشی کامل دندان‌ها یا استفاده از پلاک ارتودنسی نامرئی لازم خواهد بود؛ چون هر حرکتی در دهان، حتی یک جابجایی جزئی، کل فک را درگیر می‌کند و اگر روش درمانی مناسب انتخاب نشود به بروز مشکلات دندانی جدی‌تری منجر می‌شود.

ونیر و پر کردن

بعضی از موارد فاصله بین دندانها نتیجه کوتاهی در رعایت بهداشت دهان و دندان است و ارتودنسی برای اصلاح این موارد توصیه نمی‌شود. به علاوه گاهی لازم است درمان دیگری نیز پس از ارتودنسی انجام شود. برای اکثر بیماران بزرگسالی که از فاصله‌دار بودن دندان‌های خود ناراحت هستند، لمینت ونیر و کامپوزیت باندینگ برای تکمیل درمان به کار برده می‌شود. گاهی حتی بین ردیف‌ترین دندان‌ها نیز فاصله‌ای موسوم به مثلث سیاه وجود دارد که دستکاری شکل و تناسب دندانی را ضروری می‌کند و برای اصلاح آن معمولاً از بهترین لمینت ونیر استفاده می‌شود. ونیر و پرکردگی برای بستن فاصله‌های ناشی از تحلیل یا بیماری لثه نیز به کار برده می‌شود.

بریج و روکش دندان

روکش یا بریج (پل) دندان از روی قالب گرفته شده از دندان‌های بیمار و برای جایگزینی یک یا چند دندان ساخته می‌شود. این ترمیم‌ها روی دندان آسیب‌دیده قرار داده می‌شود و با پوشش دادن آن شکل، اندازه و استحکام دندان را به حالت طبیعی برمی‌گرداند. این جایگزین‌ها با پوشش دادن دندانی که کاملاً از بین رفته است، هم ظاهر آن را اصلاح می‌کنند و هم دندان را ردیف و مرتب می‌کنند. به این ترتیب نقص‌هایی مانند فاصله بین دندانی نیز از بین می‌رود.

جایگزینی دندان غائب

ایمپلنت یا کاشت دندان در صورت وجود دندان(های) غائب راه حلی مناسب به شمار می‌رود. ایمپلنت میله‌ای تیتانیومی است که در استخوان فک قرار داده می‌شود و مانند ریشه دندان طبیعی عمل می‌کند. یک روکش نیز با ظاهر و عملکردی شبیه به دندان طبیعی روی ایمپلنت قرار داده می‌شود. کاشت دندان در چند مرحله، از مشاوره اولیه تا کاشت نهایی دندان، انجام می‌شود.

فرنوکتومی

فرنوم لب بافتی عضلانی است که داخل لب بالا را به مرکز لثه‌ها بین دو دندان پیشین فک بالا متصل می‌کند. وجود این فرنوم فاصله زیادی را بین دو دندان قدامی بالا ایجاد می‌کند و با عقب کشیدن لثه از روی استخوان فک باعث تحلیل رفتن لثه می‌شود. دندانپزشکان معمولاً به این گروه از بیماران توصیه می‌کنند که تا زمان درآمدن دو دندان قدامی دائمی فک بالا صبر کنند و سپس برای جراحی فرنکتومی تصمیم بگیرند؛ چون مواردی وجود دارد که فاصله بین دندان های بالا پس از درآمدن دندان‌های دائمی خود به خود بسته می‌شود. اما اگر نتوان درمان را به تاخیر انداخت، ارتودنسی برای رفع فاصله بین دندان ها انجام می‌شود. جراحی برداشتن فرنوم لبی فقط در صورتی انجام می‌شود که ارتودنسی برای بستن فاصله ناشی از فرنوم بزرگ لب نتیجه نداده باشد. البته اگر فرنوم باعث درد گرفتن لثه‌ها و لب بالا در خردسالان شود، فرنکتومی لب انجام می‌شود.