تعویض روکش دندان: علل، نشانه و مراحل عوض کردن روکش دندان

روکش دندان یک پوسته محافظ است که با هدف افزایش طول عمر دندان‌ها طراحی شده هستند و به خوبی روی قسمت باقی‌مانده دندان که برای نصب روکش آماده شده است قرار می‌گیرد و باعث قوی شدن آن خواهد شد و ظاهری شبیه دندان‌های طبیعی را به وجود می‌آورد. گاهی اوقات از روکش دندان تحت عنوان تاج دندان یاد می‌شود و به خوبی دندانی که دچار شکستگی شده است را پوشش می‌‌دهد. روکش دندان می‌‌تواند به خوبی از دندان‌هایی که به علت پوسیدگی یا فیلینگ بسیار بزرگ ضعیف شده ‌اند محافظت کند. اگرچه معمولا طول عمر روکش دندان بالا است گاهی اوقات به دلایل متعددی از بین می‌‌رود و باید تعویض گردد. دندان پزشک می‌‌تواند با انجام معاینه دهان و روکش دندان به بررسی این مسئله پردازند که آیا باید فوراً روکش را عوض کرد یا آنکه هنوز کارایی دارد.

 انواع روکش دندان 

انواع روکش دندان به شرح زیر می‌باشند:

 روکش پرسلینی متصل به فلز 

قسمت قاعده روکش از آلیاژ فلزی ساخته شده است و به طور کامل توسط پرسلین پوشش داده می‌‌شود و این امر باعث شده است که بخش فلزی قابل مشاهده نباشد. فلزهایی که برای آماده سازی این نوع روکش به کار می‌‌روند عبارتند از آلیاژ طلا و سایر انواع آلیاژهای فلزی از قبیل تیتانیوم و پالادیوم و آلیاژهایی که بر پایه استیل قرار دارند از قبیل نیکل و کروم. از مزایای روکش پرسلینی متصل به فلز این است که میزان مقاومت آن نسبت به ترک یا شکستگی بالا است همچنین به علت سفتی و پیوستگی معمولاً برای دندان آسیاب که فشار زیادی به آن وارد می‌شود کاربرد دارد. طلای سفید ترکیبی است که زیست پذیری بالایی دارد و برای آن دسته از بیمارانی که به فلز حساسیت دارند پیشنهاد می‌شود. قسمت قاعده فلزی روکش به طور کامل توسط پرسلین پوشانده می‌شود تا زیبایی ظاهری دندان حفظ گردد.

 روکش تمام سرامیک 

منظور از روکش تمام سرامیک این است که روکش سرامیکی پاسخگوی تمام نیازهای بیمار مبنی بر زیبایی ظاهری است. روکش سرامیکی به طور کامل یک جایگزین مناسب برای دندان طبیعی است و تقریباً همه ویژگی‌های دندان طبیعی را دارد. از روکش‌های سرامیکی تحت عنوان روکش پرسلینی نیز یاد می‌شود و ظاهر آن به نحوی است که تفاوتی بین آن و دندان‌های طبیعی وجود ندارد. به علاوه از آنجایی که در این نوع روکش هیچ نوع ترکیب فلزی وجود ندارد به همین دلیل تاثیری بر روی رنگ لثه نمی‌گذرد آن را تغییر نمی‌دهد. روکش‌های تمام سرامیک برای دندان‌های ردیف جلو پیشنهاد می‌شوند تا پاسخگوی اهداف زیبایی بیمار باشند. این نوع روکش‌ها بر اساس ویژگی‌های آناتومیکی فرد متقاضی درمان بسیار پیچیده هستند و برای همه افراد کاربرد ندارند.

 روکش‌های زیرکونیا – سرامیکی  

زیرکونیا جدیدترین ماده با کیفیتی است که برای آماده‌ سازی روکش دندان و پل دندان مورد استفاده قرار می‌گیرد. روکش‌های زیرکونیا – سرامیکی و انواع پل دندان ۵ برابر قوی ‌تر و محکم ‌تر از روکش‌های سرامیکی هستند و زیست پذیری بالایی دارند و به حفظ زیبایی ظاهری دندان کمک می‌کنند. به خاطر داشته باشید که مقاومت مکانیکی این نوع روکش‌ها در ضخامت ۴/۰ میلی‌متر حاصل می‌شود و این هم به این معنا است که قبل از نصب روکش نیاز چندانی به ساییدگی سطح دندان نیست. با توجه به دقت بالای آماده ‌سازی روکش‌های زیرکونیا – سرامیکی حفظ بهداشت دهان و دندان ساده‌تر است و التهاب لثه به لطف فناوری پیشرفته نصب روکش به حداقل می‌رسد. رنگ سفید زیرکونیا باعث شده که با رنگ دندان‌ها مطابقت بالایی داشته باشد. از مزایای این نوع روکش‌ها این است که چون لثه عقب می‌رود هیچ گونه حاشیه سیاه روی لثه ایجاد نمی‌شود زیرا در ترکیب این نوع روکش از هیچ ماده فلزی استفاده نمی‌شود.

 میزان ماندگاری روکش دندان چقدر است؟  

روکش دندان نقش پوشش را دارد و به خوبی روی دندان باقی مانده را می‌پوشاند تا ظاهری شبیه دندان‌های طبیعی را به وجود بیاورد. از روکش دندان در موارد استفاده می‌شود که دندان دچار ترک خوردگی یا آسیب دیدگی شده باشد یا آنکه ساختار اصلی خود را از دست بدهد. سوالی که افراد با آن مواجه می‌شوند این است که میزان ماندگاری روکش دندان چقدر است؟ در صورتی که به طور صحیح از روکش دندان مراقبت شود معمولاً طول عمر آن به طور متوسط حدود ۵ تا ۱۵ سال خواهد بود از سوی دیگر در صورتی که کاملا از روکش دندان مراقبت شود و از همه نکاتی که توسط دندان پزشک توصیه می‌‌شود پیروی گردد طول عمر آن حدود ۲۵ تا ۴۰ سال خواهد بود. اما این مسئله به وضعیت دهان فرد بستگی دارد. معمولاً روکش‌های سرامیکی متصل به فلز یا روکش تمام سرامیک حدود ۵ تا ۱۵ سال ماندگاری دارند از سوی دیگر روکش‌های فلزی چیزی حدود ۲۰ سال و یا حتی بیشتر عمر می‌کنند. روکش طلا و روکش زیرکونیا می‌توانند تا آخر عمر فرد باقی بمانند. در اکثر مواقع روکش‌های جلوی دندان می‌‌تواند تا ۱۵ سال باقی بمانند با این حال در صورتی که از روکش‌ها به خوبی مراقبت شود می‌‌توانند ۲۵ تا ۳۰ سال عمر کنند.

 عواملی که بر ماندگاری روکش دندان تاثیر می‌گذارند 

ساختار دهان انسان بسیار پیچیده است و برای اینکه طول عمر روکش دندان افزایش پیدا کند فاکتورهای زیر نقش مهمی را ایفا خواهند کرد:

• بهداشت دهان و دندان
• عادات غذایی
• دندان قروچه و فشار دادن دندان‌ها روی هم
• جویدن ناخن
• جویدن یخ
• نوشیدن مایعات بسیار داغ
• استفاده ابزاری از دندان
• مواد استفاده شده در روکش

در صورتی که روکش دندان با بالاترین استانداردها تهیه شود و به خوبی با بایت مطابقت داشته باشد و به طور مناسب از آن مراقبت شود معمولاً طول عمر بالای خواهد داشت.

 ۵ علامت مبنی بر نیاز تعویض روکش دندان  

روکش دندان یا به دلایل زیبایی عوض می‌شود یا برای حفظ سلامت دندان پس از آسیب دیدگی آن. در صورتی که دندان‌های بالا و پایین شما مطابقت خوبی ندارند، به خوبی روی هم قرار نمی‌گیرند شما به علت جویدن مواد غذایی یا دندان قروچه در هنگام شب دچار تحلیل رفتگی سطوح دندان خواهید شد. به طور کلی دندان قروچه باعث می‌شود که فشار بسیار زیادی به روکش‌های دندان وارد شود. افرادی که دچار مال اکلوژن یا دندان قروچه هستند معمولاً خیلی زود با مشکل تحلیل رفتگی یا آسیب دیدگی روکش دندان مواجه خواهند شد. در صورتی که دندان پزشک هر گونه تغییر یا تحلیل رفتگی را در دندان‌ها یا روکش‌های شما مشاهده کند در نهایت به تعویض روکش خواهد پرداخت. در بخش زیر به ۵ علامت هشدار دهنده اشاره می‌‌کنیم که نشان می‌‌دهد شما به تعویض فوری روکش دندان نیاز خواهید داشت.

 احساس درد در اطراف روکش  

روکش باید بتواند به طور کامل از دندان محافظت کند. با این حال اگر روکش دندان دچار شکستگی، لق شدگی یا ترک خوردگی شود شما با درد و ناراحتی در اطراف دندان‌های خود مواجه خواهید شد. از آن جایی که قسمت زیر دندان خالی است احتمال پوسیدگی و نفوذ باکتری در آن بسیار بالا می‌باشد. به منظور مشاهده علائم و نشانه‌های حساسیت و درد و تورم باید به دندان پزشک مراجعه کنید. دندان پزشک بر اساس شدت آسیب دیدگی روکش به انجام یکی از اقدامات زیر خواهد پرداخت:

• ترمیم روکش دندان شما
• تعویض کامل روکش دندان

 تغییرات ایجاد شده در بایت  

هنگامی‌ که روکش روی دندان نصب شد نباید بر روی بایت شما تاثیر بگذارد دندان پزشک به شکل‌دهی روکش شما می‌پردازد تا از مطابقت ارتفاع آن با دندان‌های مجاور اطمینان حاصل کند و بایت شما را در حالت طبیعی حفظ کند. با این حال در برخی موارد در صورتی که این اقدامات به خوبی پیش نرود شما به تعویض روکش دندان نیاز خواهید داشت. احساس درد در فک یا مشکل در هنگام جویدن مواد غذایی به ویژه با آن قسمت از دهان که روکش دارد از جمله علائم و نشانه‌هایی هستند که نشان می‌دهند شما به تعویض روکش نیاز دارید. بر اساس نحوه تاثیر گذاری روکش دندان بر روی بایت شما، دندان پزشک به انجام یکی از روش‌های زیر خواهد پرداخت:

• شکل دهی روکش دندان برای رفع درد و مشکلات فک
• تعویض کامل روکش دندان

 عقب رفتن خط لثه 

احتمال تجمع باکتری روی سطح لثه به ویژه در مواردی که روکش دندان نصب شده است افزایش پیدا می‌کند. با این حال برخی اختلالات از قبیل عقب رفتن خط لثه پس از نصب روکش دندان همیشه رخ خواهد داد. عقب رفتن خط لثه نشان دهنده موارد زیر است:

• روکش دندان به طور صحیح نصب نشده است.
• شما به خوبی از روکش دندان خود مراقبت نکرده اید.

 در موارد زیر باید به دندان پزشک مراجعه کنید:

• در صورتی که دچار تغییرات غیر عادی شده باشید.
• در صورتی که در اطراف لثه خود شاهد افزایش حساسیت شده اید.

 دندان پزشک بر اساس نوع مشکل شما به ارائه موارد زیر خواهد پرداخت:

• رفع مشکل ایجاد شده و ارائه نکات لازم در خصوص بهداشت دهان و دندان
• تعویض کامل روکش در صورت وجود حساسیت یا پوسیدگی در ناحیه ای که لثه عقب رفته است.

 بالا بودن عمر روکش  

اگر چه روکش دندانی معمولاً طول عمر و ماندگاری بالایی دارد در صورتی که به خوبی و به طور صحیح از آن مراقبت نشود بهتر است که پس از ۵ تا ۶ سال اقدام به تعویض آن کرد. این هم به بهبود سلامت دهان و دندان کمک می‌‌کند اما در صورتی که روکش دندان تا چندین سال شما را اذیت نکند معمولا نیازی به تعویض آن نخواهد داشت مگر آنکه متوجه آسیب دیدگی یا تحلیل رفتگی آن شده باشید. در صورتی که روکش دندان شما آسیب دیده یا ترک برداشته باشد یا آنکه به عصب فشار وارد کند باید به تعویض آن بپردازید. روکش قدیمی دندان یا روکش‌هایی که حاوی ترکیبات فلزی هستند و دندان‌های شما مطابقت ندارند می‌‌توانند بر روی طول عمر و ماندگاری روکش تاثیر بگذارند. با دندان پزشک خود در خصوص تعویض روکش با روکش طلا یا نقره ثابت کنید به ویژه اگر روکش دندان برای دندان‌های ردیف جلوی شما استفاده می‌شود.

 از بین رفتن زیبایی ظاهری  

در صورتی که روکش دندان ظاهری متفاوت با دندان‌های مجاور داشته باشد معمولاً باعث خجالت فرد خواهد شد اما در صورتی که این نوع روکش برای دندان‌های عقب استفاده نشود معمولاً مشکلی را به وجود نمی‌آورد زیرا به سختی دیده می‌شوند حال آنکه تغییر رنگ روکش دندان‌های ردیف جلو جلب توجه خواهد کرد. در این موارد بهتر است که روکش دندان با یک عدد روکش جدید عوض شود. قبل از تصمیم گیری برای تعویض روکش می‌توانید از پوشش بیمه خود در خصوص هزینه‌های حاصل از درمان و عوض کردن روکش سوال بپرسید. در صورتی که مشکلات ایجاد شده در دندان شما خفیف است و شما دچار مشکلات بیشتری نشده اید می‌توانید کمی صبر کنید تا زمان لازم برای پوشش هزینه‌های بیمه فرا برسد.

 چگونه دندان پزشک به خارج کردن روکش می‌پردازد؟  

خارج کردن روکش موقت کار ساده ‌ای است. وسایل جدیدی برای خارج کردن پل و روکش از دندان‌های زیرین طراحی شده است و به دندان پزشک برای خارج کردن آنها کمک می‌کند. روکش دندان به آرامی حرکت می‌کند تا آنکه سیمان دندان تجزیه شود. با ضعیف شدن سیمان، دندان پزشک به جدا کردن روکش خواهد پرداخت. بدون شک خارج کردن و جدا کردن گچ و سیمان مخصوص روکش یک اقدام چالش برانگیز است. دندان پزشک از روش‌های مختلفی برای خارج کردن روکش استفاده می‌کند. وضعیت روکش فعلی به پزشک برای تعیین تعداد جلسات درمانی و نوع روش درمانی کمک خواهد کرد. به طور کلی روش‌های مختلفی که برای درمان وجود دارند به شرح زیر می‌باشند:

• در صورت امکان انجام اقدامات مراقبتی، روکش اصلاح می‌‌شود و مطابقت آن با دندان حفظ خواهد شد. این روش با استفاده از یک نیروی خاص که می‌تواند امکان تخریب سیمان دندان و خارج کردن روکش را فراهم کند انجام خواهد شد.
• روش‌های نیمه مراقبتی روشی هستند که در آن طی فرآیند خارج کردن روکش کمترین آسیب به آن وارد می‌‌شود و امکان استفاده مجدد از آن وجود دارد. در این روش دندان پزشک یک عدد برش را در روکش به وجود می‌‌آورد و از این سوراخ برای جدا کردن و خارج کردن روکش از دندان استفاده خواهد کرد.
• در یک روش دیگر روکش آسیب می‌بیند و قابل استفاده مجدد نیست. در این روش روکش شکسته می‌‌شود و با استفاده از وسایل چرخشی که سرعت بالایی دارند تجزیه می‌‌شود تا از اباتمنت یا دندان جدا شود.