فلورایدتراپی (وارنیش) دندان در کودکان و بزرگسالان

فلوراید یک ماده معدنی است و به‌طور معمول در اقیانوس‌ها و دیگر منابع  آب‌های طبیعی یافت می‌شود. مطالعات در زمینه فلوراید حاکی از آن است که این ماده معدنی نه‌تنها در کاهش سوراخ و کرم‌خوردگی دندان‌های کودکان و بزرگسالان موثر است بلکه در ترمیم مراحل اولیه پوسیدگی دندان‌ها نیز نقش به‌سزایی دارد. فلوراید در هر سنی می‌تواند مانع پوسیدگی دندان‌ها شده و به استحکام و مقاومت آن‌ها بیفزاید.

پوسیدگی دندان شاید امری ساده به‌نظر برسد اما عواقب سنگینی به‌همراه دارد. پوسیدگی دندان اغلب منجر به دندان‌ درد و افتادن دندان می‌شود. با فلورایدتراپی و یا درمان با فلوراید می‌توان دندان‌ها را در برابر  پوسیدگی محافظت نمود.

فلورایدتراپی یا وارنیش فلوراید

به فرایند جذب موادمعدنی جدید در اصطلاح دوباره معدنی شدن یا رمینرالیزاسیون گویند. درمان با فلوراید به سرعت این فرایند و همچنین استحکام دندان‌ها از داخل و خارج کمک می‌کند و روند تخریب را معکوس می‌کند.  در کل می‌توان گفت که این فرایند نقش مهمی در تقویت مینای دندان‌ها دارد.

وارنیش فلوراید مایع غلیظی است که به‌عنوان پوشش محافظ برروی دندان‌ها کشیده می‌شود. فلوراید فعالیت باکتری‌های تولیدکننده اسید را متوقف کرده و دندان‌ها را در برابر قند، باکتری پلاک و اسید محافظت نموده و مانع پوسیدگی دندان‌ها می‌گردد. دندان‌هایی که درمراحل اولیه پوسیدگی هستند معمولا با وارنیش فلوراید به‌خوبی درمان می‌شوند.

مصرف خمیردندان‌های حاوی فلوراید در منزل برای همه الزامی است. ازآن‌ جایی‌که خطر پوسیدگی در دندان‌های افراد بالغ به ‌مراتب بیشتر از کودکان و نوجوانان است در نتیجه این افراد ممکن است به درمان‌های فلوراید فشرده‌تر مانند وارنیش فلوراید نیاز داشته باشند.

وارنیش فلوراید توسط دندانپزشک‌ها و در مطب صورت می‌گیرد. مقدار فلوراید موجود در وارنیش فلوراید بیش‌تر از فلوراید موجود در آب، خمیردندان و دهان‌شویه‌هاست. اکثر دندانپزشکان وارنیش فلوراید را ب‌صورت دوره‌ای به بیماران توصیه می‌کنند.

خطرات از دست دادن فلوراید

• ابتلا به بیماری لثه
• پوسیدگی دندان
• افتادن دندان
• سرطان دهان وگلو
• احساس درد در ناحیه صورت و دهان
• زخم دهان و عفونت
• سایر اختلالات و بیماری‌هایی که در جویدن غذا، گاززدن، صحبت کردن، لبخند و سلامت روانی و اجتماعی فرد تاثیر منفی می‌گذارند.

مزایا

از وارنیش فلوراید می‌توان به‌عنوان یک پیشرفت شگفت‌انگیز در دندانپزشکی نام برد. دراین قسمت به برخی از مزایای استفاده از وارنیش‌ فلوراید می‌پردازیم:

• دارای طعم‌ دلپذیر و اسانس‌های مختلف هستند.
• با وجود بزاق موجود دردهان به‌سرعت خشک می‌شود.
• درافرادی که نسبت به فروکردن چیزی در دهان سریع واکنش نشان داده و یا حالت تهوع می‌گیرند مشکلی ایجاد نمی‌کنند. معمولا بدون نیاز به سینی دندانپزشکی استفاده می‌شوند.
• خطر ابتلا به باکتری قندی را کاهش می‌دهند.
• سریع و راحت انجام می‌شوند.
• نیاز به تجهیزات دندان‌پزشکی زیاد ندارد.
• به ‌دلیل خاصیت چسبندگی سریع به دندان‌ها چسبیده و دوام و ماندگاری بالایی دارند.
• مسمومیت ناشی از فلورو ترکیبات آن حتی اگر بلعیده شود بیمار را تهدید نمی‌کند.
• غلظت فلوراید موجود در وارنیش بیشتر از ژل و فوم است.
• از ‌آن‌جایی‌که در این درمان از مقدار خیلی کم فلوراید استفاده می‌شود در نتیجه مقدار کمی ممکن است بلعیده و وارد شکم بیمارشود.

متقاضی درمان

این نوع درمان نه ‌تنها بر روی دندان‌های کودکان انجام می‌شود بلکه بزرگسالان نیز می‌توانند از مزایای فلوراید وارنیش بهره‌مند شوند. بهترین متقاضیان فلورایدتراپی افرادی هستند که :

• دارای دندان‌های حساس هستند.
• مبتلا به پوسیدگی مکرر دندانی هستند.
• به‌دلیل بیماری لثه و ریشه دندان‌های آن‌ها بیشتر در معرض ابتلا به پوسیدگی هستند.
• نسبت به مسواک و نخ‌دندان بی‌اهمیت هستند.
• دهانشان خشک است.
• نوشابه و یا نوشیدنی‌های اسیدی زیاد مصرف می‌کنند.
• چندین بار اقدام به پرکردن دندان و یا مینای دندان کردند.
• رشد دندان‌هایشان با مشکل همراه است.
• تحت ارتودنسی هستند. وجود براکت‌ها بستر مناسبی برای رشد باکتری‌ها فراهم می‌کند.

مقدار مصرف وارنیش فلوراید

درمان وارنیش فلوراید توسط دندانپزشک و در مطب صورت می‌گیرد. قابل ذکر است که غلظت فلوراید استفاده شده در این درمان بسیار بالا بوده و بدون نسخه و تجویز پزشک نمی‌توان این ماده را تهیه کرد.

دندانپزشک این ماده چسبانک را مستقیما روی دندان‌های بیمار قرار داده واجازه می‌دهد کاملا به دندان‌ها بچسبد. وارنیش فلوراید بعد از گذشت چند ساعت از روی دندان‌ها پاک می‌شود. با وجود این‌که در این نوع درمان تنها 5% از غلظت فلوراید استفاده می‌شود اما فلوراید در ترکیبات  دیگر مانند آب آشامیدنی حاوی فلوراید، ژل فلوراید، دهانشویه و خمیردندان حاوی فلوراید باغلظت‌ و طعم های مختلف  وارد بدن می‌شود. ترکیبات وارنیش فلوراید معمولا شامل حلال، رزین، سدیم فلوراید و اسانس است و به سرعت خشک می‌شود.

درمان

درمان موضعی فلورایدتراپی باید جزء برنامه‌های مراقبت‌ پیشگیرانه هرفردی از جمله ،آموزش مزایای مسواک زدن، معاینات منظم دندانپزشکی و کنترل رژیم‌غذایی باشد. قبل از درمان شاید دندانپزشک توصیه کند که غذا و نوشیدنی‌های معمول مصرف کنید اما حداقل تا 2 روز بعداز درمان باید از مصرف مکمل‌های فلوراید خودداری کنید.

غلظت فلوراید موجود در درمان به‌مراتب بیشتر از غلظت فلوراید موجود در خمیردندان و شوینده‌های دهانی است که ه رروز استفاده می‌کنیم. وارنیش فلوراید با کمک قلم‌موی کوچک و یا گوش‌پاک کن انجام می‌شود و بیش از چند دقیقه طول نمی‌کشد.

وارنیش به مدت چند دقیقه و در برخی موارد نادر به مدت چند ساعت روی دندان‌ها قرار می‌گیرد سپس فلوراید را به مناطقی که نیاز بیشتری به این ماده دارند پخش می‌کند. اگر به‌طور مکرر حساسیت دندانی دارید شاید بنا به توصیه دندانپزشک  مجبور باشید هر 6 ماه یکبار این کار را انجام دهید.

مراقبت‌های بعد از درمان

 تا چه مدت بعد از درمان نباید چیزی خورد؟

بنا به توصیه پزشک  حداقل تا 30 دقیقه بع داز درمان از خوردن و آشامیدن خودداری کنید تا فلوراید جذب دندان‌ها شده و بتواند مناطق پوسیده را درمان کند. درمان مجدد وارنیش فلوراید بستگی به وضعیت سلامت و بهداشت دهان و دندان بیمار دارد و ممکن است پزشک از اوبخواهد هر  3ماه، هر6 ماه و یا سالی یکبار تحت درمان مجدد قرار بگیرد.

تغییر رنگ جزئی در دندان‌ها بعداز درمان امری کاملا طبیعی و موقت است بنابراین نگران این موضوع نباشید. شاید دندانپزشک از بیمار بخواهد که بعد از درمان با فلوراید به مدت یک روز از مسواک زدن دندان‌ها خودداری کند.

مطالب مهم دیگری که باید در درمان وارنیش فلوراید درنظر گرفت

هنگامی که تصمیم به فلورایدتراپب می‌گیرید باید مطالبی را که دراین قسمت عنوان می‌کنیم درنظر بگیرید:

• تاج دندان‌ها: تاج دندان سوراخ و پوسیده، دندان‌های آسیب دیده، سایش درناحیه گردن وطوق دندان‌ها و پوسیدگی در دندان‌ها موجب حساسیت و آسیب دندان‌ها می‌شود. در این حالت مناطق آسیب دیده دندان نسبت به درمان با فلوراید مقاومت بیشتری نشان می‌دهند.
• سن: وقتی پا به‌سن می‌گذارید بیشتر در معرض بیماری‌های لثه قرار می‌گیرید. وقتی سن 50 سالگی را پشت سرمی‌گذارنید ریشه دندان‌های شما بیشتر در معرض پوسیدگی قرار می‌گیرند. به‌همین دلیل درمان وارنیش فلوراید چون مانع پوسیدگی ریشه دندان‌ها شده ویا حداقل سرعت تخریب ریشه را کمتر می‌کند روش درمانی موثر وخوبی است.
• پوسیدگی و پرکردن دندان: فرایند پوسیدگی دندان بسیار آرام صورت می‌گیرد. برای ترمیم دندان‌های پوسیده حتما باید اقدام به پرکردن دندان کنید. اگر پوسیدگی دندان عمیق نبوده و به ‌اصطلاح در مراحل اولیه باشد با وارنیش فلوراید می‌توان پوسیدگی را درمان ویا به‌حداقل رساند.

عوارض جانبی وارنیش فلوراید در بزرگسالان

بسیاری از کارشناسان معتقدند اگر درمان وارنیش فلوراید به ‌طور صحیح انجام شود هیچ عوارضی بیمار را تهدید نخواهد کرد اما اگر به‌طرز درست انجام نشود عوارض ناشی از آن معمولا بسیار کم و جزئی است.

رنگ دندان‌ها به‌دلیل چسبندگی و رنگ وارنیش‌ها کمی تغییر کرده و به زردی متمایل می‌شوند البته ناگفته نماند که این حالت تغییر رنگ کاملا موقتی است. وارنیش‌ها با خوردن و مسواک زدن به‌ مرور زمان ازسطح دندان‌ها پاک شده و رنگ زرد ناشی از آن کم‌کم محو می‌شود.

عوارض جانبی دیگروارنیش فلوراید عبارتند از:

• وجود لکه‌های سفید در دندان که فقط دندانپزشک متوجه آن خواهد شد.
• استفراق، حالت تهوع و درد شکم
• جوش‌های آلرژیک
• زخم دهان

هزینه

هزینه درمانی فلوراید وارنیش کمتر از هزینه برنامه‌های شستشوی دهان است و بیشتر به نوع و برند وارنیش‌ها بستگی داشته و  متغیر می‌شود.