قالب‌گیری دیجیتالی با استفاده از فن‌آوری پیشرفته کامپیوتری و با به کارگیری لیزر و ابزار اسکن نوری به منظور ایجاد نمونه کامپیوتری بافت نرم و سخت در دهان استفاده می‌شود. این فن‌آوری کامپیوتری اطلاعات مربوط به قالب‌گیری را در چند دقیقه بدون نیاز به مواد قالب‌گیری سنتی دریافت و ثبت می‌کند. به دلیل عدم نیاز به مواد قالب‌گیری، بسیاری از بیماران ترجیح می‌دهند که از قالب‌گیری دیجیتالی استفاده کنند. سپس اطلاعات مربوط به قالب‌گیری دیجیتالی به کامپیوتر ارسال می‌شود.
انواع فن‌آوری قالب‌گیری دیجیتالی
دو نوع فن‌آوری قالب‌گیری دیجیتالی برای استفاده دندان‌پزشک‌ها وجود دارد. در نوع اول تصاویر مورد نظر به صورت دیجیتالی برای دندان‌پزشک‌ها و لابراتوارهای دندان‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرند. نوع دیگر فن‌آوری از تصاویر دیجیتالی ویدئویی استفاده می‌کند.
تصاویر مورد نظر با استفاده از لیزر یا اسکن دیجیتالی تهیه می‌شوند. اسکن لیزری از نور متمرکز که دقت بسیار بالایی دارد استفاده می‌کند در این روش تمامی جزئیات دندان‌ها و لثه اسکن می‌شوند و نیاز نگهداری مواد ناخوشایند قالب‌گیری در دهان بیمار را رفع می‌کند. اسکنر نوری دیجیتالی بی‌خطر و بسیار دقیق است. در این نوع اسکن دندان‌ها بایستی پیش از اسکن با پودر مخصوص پوشش داده می‌شوند تا از ثبت تمامی قسمت‌های مورد نیاز جهت قالب‌گیری اطمینان حاصل شود.
مزایای قالب‌گیری دیجیتال دندان
قالب‌گیری دیجیتال به میزان قالب توجهی باعث افزایش کارایی و دقت عملیات قالب‌گیری می‌شود و به کمک این فن‌آوری دندان‌پزشک‌ها می‌توانند تصاویر مجازی را به کمک ایمیل به لابراتوار ارسال کنند. همچنین انجام قالب‌گیری دیجیتال و ترمیم دندان در یک روز امکان‌پذیر می‌باشد. در نتیجه سرعت روند درمانی افزایش پیدا کرده و نیاز مراجعه مداوم به مطب دندان‌پزشک کاهش پیدا می‌کند.
مزایای دیگر قالب‌گیری کامپیوتری شامل موارد زیر می‌باشد:
- بهبود کیفیت تصویر و قالب‌گیری و قرارگیری بهتر ترمیم دندان در محل مورد نظر
- کاهش زمان مورد نیاز برای قالب‌گیری
- رفع نیاز به استفاده از مواد قالب‌گیری
- رضایت بیشتر بیمار و تیم دندان‌پزشکی از روند درمان
- کاهش میزان خطای تصویربرداری و قالب‌گیری و حذف خطاهای مربوط به ترمیم دندان
- رضایت بیمار از فن‌آوری جدید؛ به این ترتیب بیمار بیشتر در جریان روند درمان قرار می‌گیرد. به کمک این فن‌آوری بیمار می‌تواند قالب دندان‌های خود را بر روی صفحه نمایش مشاهده کند.
- اسکن دندان‌ها و همچنین نحوه قرارگیری دندان‌های فک بالا و پایین بر روی یکدیگر در سه تا پنج دقیقه امکان‌پذیر است.
- قالب‌گیری کامپیوتری به صورت الکترونیکی و نامحدود قالب ذخیره است. در نتیجه کارایی ثبت اطلاعات افزایش پیدا کرده و نیاز به ذخیره پرونده کاغذی کاهش پیدا می‌کند.
- دندان‌پزشکی سازگار با محیط زیست باعث رفع نیاز به سینی پلاستیکی یک بار مصرف و مواد قالب‌گیری می‌شود. اطلاعات دیجیتال تنها با فشار یک دکمه قالب حذف هستند.
مقایسه قالب‌گیری دیجیتال با قالب‌گیری سنتی
درصد خطا
روش قالب‌گیری سنتی شامل استفاده از مواد مختلف و مراحل متعددی است. قالب‌گیری سنتی روشی بسیار ظریف و حساس است در نتیجه امکان بروز خطای انسانی و یا بروز مشکلاتی مانند وجود حفره یا حباب هوا در مواد قالب‌گیری در این روش زیاد می‌باشد.
روش قالب‌گیری دیجیتال به مقدار زیادی باعث کاهش مشکلات فوق و میزان خطای ناشی از قالب‌گیری سنتی می‌شود. همچنین در این روش در زمان قالب‌گیری نیز صرفه‌جویی می‌شود.
در قالب‌گیری فیزیکی، دندان‌پزشک جهت اطمینان از کیفیت مطلوب قالب‌گیری به منظور ارسال به لابراتوار، از ارزیابی بصری استفاده می‌کنند. قالب‌گیری سنتی به صورت نگاتیو (منفی) تهیه می‌شود و در نتیجه تشخیص خطاها در قالب دشوارتر خواهد بود. در صورت تشخیص هر گونه خطا، دندان‌پزشک باید یک قالب دیگر تهیه کند. در این حالت بیمار بایستی دوباره جهت قالب‌گیری به مطب دندان‌پزشک مراجعه کند و مراحل قبلی بایستی دوباره تکرار شوند. در نتیجه رضایت بیمار از روند درمان کاهش پیدا کرده و میزان مصرف مواد و هزینه مورد نیاز جهت قالب‌گیری افزایش پیدا می‌کند.
به علاوه قالب‌گیری دیجیتال امکان مشاهده تصاویر به صورت مثبت و با اندازه بزرگتر را برای دندان‌پزشک جهت ارزیابی دقیق‌تر فراهم می‌کند. پیش از ارسال قالب به لابراتوار، رفع سریع هر گونه خطا نیز امکان‌پذیر است. به کمک قالب‌گیری دیجیتال، پس از اسکن قالب نهایی و ثبت تماس بین دندانی، دندان‌پزشک می‌تواند مدل مجازی را در صفحه نمایش مشاهده کند. مدل مجازی نشان‌دهنده نحوه قرارگیری دندان‌های بالا و پایین بر روی یکدیگر است.
این فن‌آوری امکان نمایش تراش ناکافی دندان به صورت رنگی را فراهم می‌کند. در نتیجه دندان‌پزشک می‌تواند میزان تراش دندان را تغییر دهد تا از قرارگیری ترمیم نهایی و عملکرد مناسب آن اطمینان حاصل کند.
تعداد جلسات
به کمک ابزار قالب‌گیری کامپیوتری، در بیشتر موارد نیازی به مراجعه مجدد به مطب دندان‌پزشک نمی‌باشد.
اگر قسمتی از اسکن دیجیتال اولیه از دست رفته باشد، برخی از قالب‌گیری‌های دیجیتال مانند Lava C.O.S امکان اصلاح اسکن بدون نیاز به قالب‌گیری دوباره را فراهم می‌کنند.
به کمک قالب‌گیری دیجیتال دندان‌پزشک می‌تواند به منظور بهبود نمایش تصویر، اسکن اضافی را بر روی مدل اصلی مجازی لایه‌گذاری کند. تکرار اسکن به منظور ثبت تصاویر بدون بروز هر گونه خطا باعث بهبود مدل مجازی قبلی می‌شود. در این حالت فقط اطلاعات از دست رفته در اسکن قبلی به مدل اضافه می‌شوند. انجام اسکن‌های بیشتر باعث دست‌یابی به مدل دقیق‌تری می‌شوند. در قالب‌گیری سنتی چنین موردی امکان‌پذیر نمی‌باشد.
مواد مورد نیاز
قالب‌گیری دیجیتال نیاز به قرار دادن مواد قالب‌گیری به مدت بیش از پنج دقیقه در دهان (که در قالب‌گیری سنتی انجام می‌شود) را رفع می‌کند. در نتیجه رضایت و راحتی هر چه بیشتر بیمار فراهم می‌شود و بیمار با تمایل بیشتری جهت رسیدگی و ترمیم دندان‌های خود اقدام می‌کند.
نحوه انجام قالب‌گیری دیجیتال
در روش قالب‌گیری دیجیتال، دندان‌پزشک تصویر دندان تراش‌خورده را ضبط می‌کند. در بعضی از سیستم‌های قالب‌گیری دیجیتال، پس از بی‌حسی کردن منطقه مورد نظر و پاک کردن بزاق و خون، دندان‌ها با پودر مخصوص دی‌اکسید تیتانیوم پوشش داده می‌شوند تا از قوس و تماس دندان‌ها اسکن تهیه شود. به کمک سیستم‌های دیجیتالی دیگر (مانند Cadent iTero و فن‌آوری قالب‌گیری که با سیستم E4D Dentist جهت ترمیم دندانی CAD/CAM در مطب همراه هستند) دندان‌پزشک می‌تواند بدون نیاز به پودر، از دندان‌های بیمار تصویر سه‌بعدی تهیه کند.
معمولاً قالب دیجیتال به کمک یک ابزار داخل دهانی گرفته می‌شود. این ابزار داخل دهان بیمار قرار می‌گیرد و بر روی سطح دندان‌ها حرکت می‌کند. در بیشتر سیستم‌های قالب‌گیری دیجیتال جهت نمایش تصویر از یک صفحه نمایش در کنار تجهیزات دندان‌پزشکی استفاده می‌شود.
همچنین در بیشتر سیستم‌های قالب‌گیری کامپیوتری برای ایجاد تصویر نهایی دیجیتالی، تصاویر در کنار هم قرار داده می‌شوند. البته سیستم LAVA C.O.S تنها سیستمی است که برای نمایش تصاویر بر روی صفحه نمایش لمسی از ضبط تصاویر سه‌بعدی استفاده می‌کند. به کمک این روش ضبط تصاویر، بدون نیاز به قرار داده اطلاعات در کنار هم قالب دیجیتالی نهایی ساخته می‌شود.
زمان مورد نیاز جهت گرفتن تصویر دیجیتال از دندان حدود یک و نیم دقیقه می‌باشد. گرفتن قالب از دندان در قوس مقابل فقط به 45 ثانیه زمان نیاز دارد.
در زمان بررسی تصویر الکترونیکی، دندان‌پزشک تصویر را بزرگ می‌کند و از اصلاح هر گونه خطا پیش از ارسال قالب دیجیتال به لابراتوار دندان‌پزشکی و یا به سیستم CAD/CAM در مطب اطمینان حاصل می‌کند. مراحل و روند کار به سیستم قالب‌گیری دیجیتالی مورد استفاده دندان‌پزشک بستگی دارد. در حال حاضر سیستم‌های موجود در مطب دندان‌پزشکی شامل قالب‌گیری دیجیتال یا سیستم‌های CAD/CAM در کنار تجهیزات دندان‌پزشکی می‌باشند.
سیستم‌های قالب‌گیری دیجیتال
سیستم‌های قالب‌گیری دیجیتال، مانند Cadent iTero 3M ESPE Lava C.O.S و Sirona CEREC Connect – به صورت دیجیتالی مراحل آماده‌سازی دندان و دندان‌های مجاور قوس یا ربع قوس فک و تصویر دندان مقابل و نحوه قرارگیری دندان‌ها بر روی یکدیگر را ضبط می‌کنند. اطلاعات به صورت الکترونیکی جهت استفاده در ترمیم دندان به لابراتوار دندان‌پزشکی ارسال می‌شوند.
سیستم‌های دیجیتالی در کنار تجهیزات و صندلی دندان‌پزشکی
سیستم‌های دیجیتالی در کنار تجهیزات دندان‌پزشکی – مانند فن‌آوری D4d سیستم دندان‌پزشکی E4D و Cirona CEREC AC نیز برای ضبط قالب دیجیتالی استفاده می‌شوند، ولی اطلاعات ضبط شده در مطب دندان‌پزشکی جهت طراحی، تراش و تحویل نهایی استفاده می‌شوند.
سیستم‌های iTero و Lava Cos تنها سیستم‌های دیجیتالی هستند که برای تمامی انواع ترمیم دندان شامل بریج، روکش، اینله و انله و ونیر استفاده می‌شوند. دیگر انواع سیستم‌های قالب‌گیری دیجیتال برای انواع سیستم‌های سرامیکی و کامپوزیت طراحی شده‌اند.
هزینه قالب‌گیری دیجیتال
ابزار و تجهیزات اسکن دیجیتالی باعث صرفه‌جویی در هزینه‌ها و کاهش نیاز به مواد قالب‌گیری می‌شوند. همچنین فایل‌های مورد نظر به صورت الکترونیکی ارسال می‌شوند. دقت بالا و سهولت اسکن دیجیتالی باعث عدم نیاز به تنظیمات غیر ضروری یا بازسازی قالب می‌شود. در نتیجه در زمان، مواد مورد نیاز و هزینه نیروی انسانی صرفه‌جویی می‌شود و همچنین بازده و کارایی عملیات افزایش پیدا می‌کند.
