پلاک و نگهدارنده حین و بعد از ارتودنسی (ریتینر)؛ثابت و متحرک

هنگامی که بریس‌ها برداشته می‌شوند، دندان‌ها مستعد برگشتن به حالت اولیه خود هستند (بازگشت ارتودنسی). این وضعیت به این دلیل رخ می‌دهد که برخی از بافت‌های همبند منعطف‌تر در دهان و فک که در طول درمان کشیده شده‌اند تلاش می‌کنند که مجدداً کشیده شوند. در طول زمان، این بافت همبند با موقعیت جدید وفق پیدا می‌کند، هر چند این بدین معنی نیست که دندان‌ها بطور دائم دقیقاً در همان موقعیت می‌مانند. پلاک‌ها یا نگهدارنده‌ها به منظور حفظ نتایج بریس‌ها ضروری می‌باشند. بنابراین باید پس از درمان از آنها استفاده شود.

لزوم استفاده از ریتینر

ژنتیک باعث کجی یا نامرتبی دندان‌ها می‌شود. بدون استفاده از نگه‌دارنده ارتودنسی یا ریتینر، ژنتیک دوباره تأثیر خود را نشان خواهد داد. اگر پس از برداشتن بریس‌ها از نگه‌دارنده استفاده نشود، دندان‌ها به راحتی ممکن است به شکل اولیه‌ای که قبل از درمان ارتودنسی داشتند بازگردند. دندان‌ها به صورت طبیعی حرکت کرده و تطابق الگوی عضلات زمان بر می‌دارد. عدم استفاده از نگه‌دارنده چشم‌پوشی ممکن است به بازگشت ارتودنسی منجر شود و گاهاً نیاز به درمان گسترده‌تری باشد. حرکت دندان‌ها در سال‌های پس از جدا شدن بریس‌ها حتمی است و میزان این حرکت به نحوه استفاده از نگه‌دارنده بیمار بستگی دارد.

علاوه بر این، فضا نگه‌دارنده جا را برای رشد دندان‌های دائمی حفظ می‌کند. اگر دندان شیری کودک قبل از زمان طبیعی خود از لثه بیرون بیاید یا از بین برود، نیاز به فضا نگه‌دارنده به جای دندان شیری مطرح می‌شود. برای جلوگیری از نامرتبی دندان‌ها، دندانپزشکان توصیه می‌کنند از فضا نگه‌دارنده برای حفظ فضای دندان‌های کودکان استفاده شود.

انواع نگهدارنده‌ها

پلاک‌ ارتودنسی یا نگه دارنده‌ها دارای انواع مختلفی از نوع نامرئی تا سیمی هستند. گزینه‌های متعددی بر اساس سلایق و ترجیحات شخصی وجود دارند، اما نگهدارنده در دو گروه کلی طبقه‌بندی می‌شوند؛ پلاک ارتودنسی ثابت و متحرک.

نگهدارنده‌های متحرک

پلاک‌ متحرک ارتودنسی دارای مزایایی مانند سایر دستگاه‌های ارتودنسی هستند. این بدین معنی است که شما می‌توانید در هنگام خوردن، مسواک زدن و نخ دندان کشیدن و زمان‌هایی که نیاز به استفاده از آنها نیست، آنها را بیرون بیاورید. هر چند این امر می‌تواند یک نکته منفی باشد زیرا نگهدارنده‌های متحرک ممکن است بطور اتفاقی گم شوند یا دور انداخته شوند و پذیرفتن الزامات استفاده از آنها به منظور پیشگیری از حرکت دندان‌ها به موقعیت اولیه ضروری است.

نگهدارنده هاولی

نگهدارنده‌های هولی ریتینر یکی از رایج‌ترین انواع نگهدارنده‌های متحرک برای دندان‌های بالا هستند. این نگهدارنده‌ها از مواد پلاستیکی و سیم‌های خمیده‌شونده تشکیل شده‌اند و برای نگه‌داشتن دندان‌ها در موقعیت صحیح، به خصوص پس از اتمام درمان ارتودنسی یا در صورت نیاز به تنظیمات جزئی، بسیار موثر هستند. این نگهدارنده‌ها در انواع مختلف رنگی و طرح‌ها عرضه می‌شوند، بنابراین قابلیت انتخاب بر اساس سلیقه شخصی را فراهم می‌کنند.

مزایا:

• قابل ترمیم در صورت آسیب و معمولاً نیازی به تعویض کامل آن نمی‌باشد.
• ساختار ماندگار
• تمیز کردن آسان
• سیم قابل تنظیم امکان اصلاح را پس از درمان فراهم می‌کند.

نگهدارنده شفاف

نگهدارنده‌های شفاف بسیار شبیه به بریس‌های شفاف می‌باشند. این نگهدارنده‌ها از یک پلاستیک شکل داده شده‌ی شفاف ساخته شده‌اند که بر روی دندان‌ها قرار می‌گیرند. این نوع نگهدارنده در میان بیماران محبوب است زیرا تقریباً نامحسوس می‌باشد؛ هر چند مانند ریتینر هالی قابل تنظیم نبوده و در صورت آسیب باید تعویض شود.

مزایا:

• تقریباً نامحسوس
• راحت

نگهدارنده‌های ثابت

نگه دارنده‌های دائمی در محل مورد نظر متصل می‌شوند، اما با اینکه بطور معمول دارای ماندگاری بیشتری از وسایل متحرک هستند، تا آخر عمر دوام ندارند و ممکن است پس از مدتی نیاز به برداشته شدن یا تعویض داشته باشند. این نوع نگهدارنده عمدتاً بر روی دندان‌های پایین استفاده می‌شود و متشکل از سیمی است که با استفاده از کامپوزیت دندانی به پشت دندان‌ها متصل می‌شود.

مزایا:

• توسط دیگران قابل مشاهده نیست.
• ماندگاری بالا
• نیازی به تعهد بیمار برای استفاده از آنها نبوده و گم نمی‌شوند.

نوع نگهدارنده‌ای که متخصص ارتودنسی توصیه می‌کند تا حد زیادی بستگی به عوامل منحصر به شرایط شما دارد، برای مثال اینکه آیا پس از درمان ارتودنسی نیاز به میزان‌سازی دقیقی وجود دارد یا خیر. در نهایت، انتخاب با شما است، اما به شدت توصیه می‌شود که دستورالعمل‌های متخصص ارتودنسی را در مورد نگهدارنده‌ها رعایت کنید تا دندان‌هایتان در محل خود باقی بمانند و لبخند زیبایی پس از درمان تا آخر عمر ماندگار باشد.

زمان‌بندی نگهدارنده‌ها

در ۳ تا ۶ ماه اول که بریس‌ها برداشته شده‌اند، باید به مدت ۲۲ ساعت در روز از پلاک ارتودنسی یا نگهدارنده استفاده کنید. هنگامی که متخصص ارتودنسی مطمئن شد که دندان‌هایتان تا حدودی به ثبات رسیده‌اند، به شما خواهد گفت که می‌توانید تنها در هنگام خواب از نگهدارنده ارتودنسی استفاده نمایید. باید استفاده از نگهدارنده را هر شب ادامه دهید تا زمانی که به مدت یک سال از آنها استفاده کردید. پس از گذشت یک سال، می‌توانید در ادامه بصورت یک شب در میان نگهدارنده را بر روی دندان‌های خود قرار دهید.

اگر احساس می‌کنید که نگهدارنده‌ ارتودنسی شما سفت است، باید هر شب از آن استفاده کنید تا زمانی که کمی شل و راحت‌تر شود. با افزایش سن دندان‌ها بطور طبیعی بطرف جلو حرکت می‌کنند. این فرایند بطور آنی رخ نمی‌دهد، اما در طول زمان می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر لبخند شما داشته باشد. استفاده‌ی منظم از نگهدارنده‌ها از بروز این حالت جلوگیری می‌کند.

مراقبت از نگهدارنده

مانند هر دستگاه ارتودنسی دیگری، نگهدارنده‌ها نیز در اثر جویدن و فشار دندان‌ها مستعد فرسودگی هستند. در صورت اعمال فشار بیش از حد ممکن است ترک بخورند. مراقبت از نگهدارنده می‌تواند بستگی به نوعی که استفاده می‌کنید داشته باشد:

• نگهدارنده‌های متحرک: تمیز نگه داشتن پلاک‌های متحرک آسان است. برای این منظور، آنها را در داخل آب گرم (نه داغ) قرار دهید و یک قرص تمیزکننده دندان مصنوعی یا نگهدارنده در آن بیندازید.
• نگهدارنده‌های ثابت: این نگهدارنده‌ها را می‌توان در حین مسواک زدن دندان‌ها تمیز کرد، اما ذرات غذا اغلب بین سیم و دندان‌ها گیر می‌کنند. از نخ دندان مومی جهت پاک کردن زیر سیم و بیرون راندن ذرات غذا استفاده کنید. فلاس تریدر ممکن است انجام این کار را آسان‌تر کند.

هزینه

عموماً هزینه نگهدارنده به عنوان بخشی از هزینه کل درمان ارتودنسی محاسبه می‌شود، به طوری که نیازی به پرداخت هزینه اضافی برای ست اول نگهدارنده وجود ندارد. برخی از متخصصان ارتودنسی همچنین یک یا دو ست نگهدارنده را در بسته درمانی ارائه می‌دهند. اگر نیاز به تعویض پس از مدتی پیش بیاید، هزینه مربوط به تهیه نگهدارنده جایگزین شامل مراحل آزمایشگاهی برای ساخت ست جدید می‌شود. بنابراین، انتظار معقولی است که هزینه تعویض نگهدارنده در حدود هزینه‌ای باشد که برای ست اول در نظر گرفته شده است.

نگهدارنده‌های ثابت در هزینه کلی درمان گنجانده نمی‌شوند زیرا هر شخصی برای استفاده از آنها مناسب نمی‌باشد بنابراین هزینه بیشتری خواهند داشت.