عوارض و مشکلات ارتودنسی دندان ها و درمانهای اورژانسی

در صورتی که درمان ارتودنسی توسط متخصص مجرب ارتودنسی و به طور صحیح انجام شود عوارض احتمالی آن بسیار محدود خواهد شد اما آنچه که به عنوان مضرات ارتودنسی مطرح است، غالبا مربوط به عوارض درمان‌هایی است که توسط افراد فاقد صلاحیت انجام می‌شود و در دو گروه کلی مشکلات فکی و جابه جایی دندان‌ها تقسیم‌بندی می‌شود. آگاهی از این مشکلات در تصمیم‌گیری آینده شما حائز اهمیت خواهد بود. در کنار این مشکلات گاهی ممکن است پاره شدن سیم‌ها، جابه‌جا شدن براکت‌ها و شکستگی دستگاه‌های ارتودنسی باعث بروز مشکلاتی برای بیماران شود. در این مقاله ما به بررسی مهترین مشکلات ارتودنسی، اورژانس‌های ارتودنسی و ارائه راهکار می‌پردازیم.

عوارض ارتودنسی دندان و راه‌هایی برای رفع و کنترل آنها

تحریک لب و گونه

• بخش‌هایی از بریس‌ها و دستگاه‌های ارتودنسی دندان بخصوص در ابتدای درمان ممکن است باعث تحریک بافت‌های نرم لب‌ها و گونه‌ها شوند.
• ممکن است لب‌ها در ماه‌های زمستان خشک و و دچار ترک بشوند.
• می‌توانید از بالم لب، وازلین و غیره جهت کاهش خشکی لب استفاده نمایید.
• ممکن است برای جلوگیری از عوارض ارتودنسی دندان ، نوعی موم مخصوص تجویز شود که می‌توان بر روی بخش‌هایی از بریس‌ها که موجب تحریک بافت‌های نرم دهان می‌شوند، استفاده کرد.
• در صورتی که ناراحتی و تحریک همچنان پس از چند روز مشکل‌ساز هستند، با متخصص خود تماس بگیرید تا تعیین کند که آیا نیاز به مراجعه‌ی زودتر از موعد برنامه‌ریزی شده است یا خیر.

زخم دهان

برخی از بیماران امکان ابتلا به زخم‌های دهان را دارند. اگرچه بریس‌ها به طور مستقیم زخم‌ها را ایجاد نمی‌کنند، اما ممکن است به علت تحریک‌های ایجاد شده توسط آنها، فرآیند تشدید و تسریع آنها را مواجه کنند. در این شرایط، ممکن است یک یا چند ناحیه‌ی زخم در مناطقی نظیر گونه‌ها، لب‌ها یا زبان ظاهر شود. این وضعیت اورژانسی ندارد، اما می‌تواند بسیار ناراحت‌کننده باشد. برای تسکین سریع می‌توان از مقادیر کمی از بی‌حس‌کننده‌های موضعی (مانند Orabase یا Ora-Gel)، که با استفاده از یک گوش پاک‌کن مستقیماً بر روی سطح زخم‌ها قرار داده می‌شوند، استفاده نمود.

حساسیت دندان

• دندان‌ها با یک فشار مداوم و ملایم حرکت می‌کنند.
• هنگامی که در ابتدا فشار بر روی دندان‌ها اعمال می‌شود، احتمال دارد که برخی از دندان‌ها در چند روز اول حساس شوند.
• حساسیت همچنین ممکن است هفته‌ها پس از تنظیم بریس‌ها نیز ایجاد شود زیرا دندان‌ها به تدریج به سمت موقعیت نهایی خود حرکت می‌کنند.
• میزان ناراحتی و مدت زمان آن می‌تواند برای هر شخصی متفاوت باشد. اگر احساس درد غیرطبیعی یا مداوم را دارید، با کلینیک ما تماس بگیرید تا با بررسی وضعیت شما توصیه‌های مناسب اتخاذ شود.

حرکات غیر طبیعی دندان‌ها

• تجهیزات ارتودنسی و بریس‌ها دستگاه‌های بسیار دقیق اما نسبتاً شکننده‌ای هستند.
• بریس‌ها به منظور حرکت دندان‌ها در تمام جهات طراحی شده‌اند. گاهی اوقات ممکن است به نظر برسد که یک یا چند دندان در جهت غیر طبیعی حرکت می‌کند. این امر بخصوص در مرحله‌ی اولیه‌ی درمان که ممکن است بریس‌ها تنها در یک جهت حرکت کنند، احتمال دارد. در این شرایط باید صبور باشید چرا که در طول زمان خود بخود اصلاح می‌شود.
• با این حال ممکن است حرکات غیر طبیعی دندان‌ها هنگامی رخ دهد که براکت‌ها بشکنند یا از جای خود خارج شوند. این وضعیت هنگامی مشاهده می‌شود که نیروی اعمالی بسیار زیاد باشد یا جهت آن نادرست باشد (از کش‌ها طبق توضیحات متخصص استفاده نمایید) یا زمانی که سیم‌ها خم یا شکسته شده باشند. در صورت مشاهده‌ی چنین تغییراتی در دهان خود با ما تماس بگیرید تا در صورت لزوم یک جلسه ویزیت برایتان ترتیب داده شود.
• اگر در مراحل نهایی درمان متوجه حرکات غیر طبیعی دندان خود شدید، با متخصص ارتودنسی تماس بگیرید تا با بررسی وضعیت از به تعویق افتادن زمان جدا کردن سیم‌کشی دندان‌ها اجتناب شود.

گیر کردن غذا بین دندان‌ها

این وضعیت اورژانسی نمی‌باشد اما می‌تواند تا حدودی باعث ناراحتی یا خجالت بیمار شود. این مشکل را می‌توان به راحتی با استفاده از نخ دندان یا یک برس بین دندانی جهت بیرون راندن ذرات غذا از بین دندان‌ها و بریس ها برطرف کرد.

بیرون آمدن لیگاچورها

لیگاچورها کش‌های پلاستیکی یا سیم‌های کوچکی هستند که برای نگه‌داری سیم‌های ارتودنسی بر روی براکت‌ها به کار می‌روند. اگر لیگاچورها از محل خود بیرون آمدند، می‌توانید با استفاده از موچین‌های استریل آنها را دوباره به محل خود برگردانید یا آنها را جدا کنید. اگر لیگاچور سیمی به لب چسبیده باشد، می‌توانید آن را با یک مداد پاک‌کن خم کرده و از لب جدا کنید تا تحریک نشود.

در صورت بیرون آمدن یا پاره شدن یک لیگاچور احتمال دارد بقیه نیز دچار همین مشکل شوند که در این شرایط باید به متخصص ارتودنسی خود مراجعه کنید.

بیرون زدن سیم

ممکن است انتهای سیم از جای خود خارج شود و موجب تحریک گردد. از یک مداد پاک‌کن برای فشار دادن سیم استفاده کنید بطوری که به دندان آسیبی نرساند. اگر سیم به راحتی قابل جابه‌جا شدن نباشد، آن را با موم بپوشانید. متخصص ارتودنسی نیز باید در جریان قرار بگیرد.

هنگامی که سیم برای بیمار بسیار آزاردهنده باشد و قادر به مراجعه به متخصص ارتودنسی نباشد، می‌توان به عنوان آخرین راهکار سیم را برید. با قرار دادن یک دستمال کاغذی در اطراف ناحیه از بلعیده شدن تکه سیم بریده شده جلوگیری کنید. با استفاده از یک ناخن‌گیر تیز سیم بیرون زده را ببرید. ممکن است همچنان برای راحتی ناحیه‌ی تحریک شده نیاز به استفاده از موم ارتودنسی باشد.

شل شدن براکت‌ها، سیم‌ها یا کش‌ها

براکت‌ها بخش‌هایی از بریس‌های متصل شده به دندان‌ها هستند که با استفاده از یک چسب مخصوص به دندان‌ها اتصال می‌یابند و به طور کلی در مرکز هر دندان قرار می‌گیرند. اگر بیمار غذای سخت یا ترد را با دندان‌های خود بخورد، ممکن است براکت‌ها از مکان خود جابجا شوند.

در صورتی که براکت بر روی سیم بچرخد و حرکت کند، می‌توانید برای تسکین ناراحتی و جلوگیری از آسیب بیشتر، بطور موقت آن را اصلاح کنید، اما باید مراقب باشید که براکت را بلعیده نکنید یا به دندان‌ها آسیب نرسانید.

برای قرار دادن براکت در محل خود، از یک موچین استریل برای حرکت دادن براکت در امتداد سیم استفاده کنید تا آن را بین دو دندان قرار دهید. سپس براکت را بچرخانید و به طرف وسط دندان حرکت دهید. در نهایت، برای رزرو یک ویزیت با متخصص ارتودنسی خود تماس بگیرید.

بلعیدن قطعه‌ای از دستگاه ارتونسی

این وضعیت نادر است اما در این شرایط بیمار باید آرام بماند. در صورتی که بیمار به شدت سرفه می‌کند یا در تنفس مشکل دارد، ممکن است این قطعه  وارد مجرای تنفسی شده باشد. اگر بتوانید آن را ببینید می‌توان با احتیاط آن را بیرون کشید. اما اگر موجب آسیب می‌شود نباید تلاش به بیرون کشیدن آن کنید.

تحت شرایط مناسب، بریس‌های بیمار باید مورد بررسی قرار گیرند تا مشکلی که باعث خارج شدن آن می‌شود، مانند شل شدن یا تحریک، مشخص شود و اقدام مناسب انجام گیرد. اگر نتوانید این قطعه را ببینید و فکر می‌کنید که به داخل کشیده شده است، بلافاصله متخصص ارتودنسی خود را مطلع کنید.

به علاوه در حین استفاده از بریس ها ممکن است مشکلات دهان و دندان نظیر پوسیدگی دندان، تحلیل لثه و … نیز به وجود آید.