داشتن دندانهای نامرتب و کج بسیار شایع است. بسیاری از کودکان و بزرگسالان دچار نامرتب بودن دندان هستند. اگر یکی از دندانهای شما کج باشد، نباید احساس کنید که حتماً لازم است آن را صاف کنید.
دندان‌هایی که کاملاً هم‌طراز و متناسب نیستند، می‌توانند مشخصه خاص شما باشند و جذابیت منحصر به فردی به لبخند شما ببخشند. با این حال اگر از شکل به نظر رسیدن دندانهای خود راضی نیستید؛ یا اگر دندانهای شما باعث مشکلات سلامتی یا مشکلات گفتاری برای شما شده‌اند، میتوانید آنها را مرتب کنید. برای آگاهی درباره علت کج شدن دندانها، مشکلات سلامتی که گاهی اوقات ممکن است ایجاد کنند و تکنیک‌هایی که برای هم تراز کردن و مرتب کردن آنها استفاده می‌شود؛ به مطالعه این مقاله ادامه دهید.
علت کج شدن دندانها چیست؟
ممکن است هم دندانهای شیری و هم دندانهای دائمی کج باشند یا بعدها کج شوند. گاهی اوقات دندانهای شیری در یک موقعیت کج قرار میگیرند؛ زیرا بسیار کوچک هستند و نمیتوانند فضای لثه اختصاص یافته به خود را پر کنند.
عادات درازمدت مانند مکیدن انگشت یا پستانک نیز میتواند باعث کشیده شدن یا کج شدن دندانهای شیری شود. ممکن است وراثت و ژنتیک نیز در این وضعیت نقش داشته باشند. وجود دندانهای شیری کج به این معنا نیست که دندانهای دائمی کودک شما نیز کج خواهد بود. با این حال اگر دندانهای شیری به صورت به هم ریخته رشد کنند؛ این احتمال که دندانهای دائمی نیز به همین شکل باشند، وجود خواهد داشت.
اگر ضربه یا آسیب دیدن دهان یا دندانها، باعث شود یک یا چندین دندان شیری زودتر از زمان طبیعی خود بیفتند؛ ممکن است دندانهای دائمی که به جای آنها رشد میکنند، به صورت کج و ناصاف از لثه خارج شوند.
سایر مشکلاتی که دندانهای شیری تحت تاثیر آنها قرار میگیرند و ممکن است دندانهای دائمی را نیز تحت تاثیر قرار دهند؛ عبارتند از:
اندازه فک
رژیم غذایی جدید که حاوی غذاهای نرم و فرآوری شده است و بسیاری از افراد آن را دنبال میکنند؛ نسبت به غذاهایی که اجداد اولیه ما می‌خوردند؛ به جویدن کمتری احتیاج دارد.
این تغییر، اندازه جمعی فک ما را تغییر داده و آن را کوچکتر کرده است. دانشمندان معتقدند که فک تکامل یافته و کوچکتر ما میتواند مقصر وجود دندانهای به هم ریخته، کج و نامرتب باشد.
مکیدن انگشت شست
عادات میو فانکشنال (مربوط به عملکرد عضلات)، رفتارهای تکراری هستند که عضلات یا عملکردهای دهان و چهره را تحت تاثیر قرار می‌دهند. اگرچه پزشکان مکیدن انگشت شصت در میان کودکان را یک رفتار طبیعی می‌دانند؛ اما این عادت میتواند در دراز مدت، تأثیرات نامطلوبی بر دندانها بگذارد. به عنوان مثال در سن ۵ یا ۶ سالگی، وجود این عادت از قبل تاثیرات قابل توجهی در رشد سریع فک کودک داشته است. همچنین ممکن است دندانهای شیری که نرم‌تر از دندانهای دائمی هستند، در اثر مکیدن انگشت شست آسیب ببینند.
گاز گرفتن مکرر باعث فشار مکرر روی فک می‌شود که این امر باعث عدم تراز دندانهای شیری و همچنین ریشه‌هایی که بعدها به دندانهای دائمی تبدیل خواهند شد، می‌شود. سایر عادات میو فانکشنال شامل موارد زیر هستند:
- استفاده از بطری یا پستانک
- زبان زدن
- تنفس دهانی
مال اکلوژن (عدم تراز مناسب فک)
دندانهای فوقانی شما باید کمی جلوتر از دندانهای پایینی شما قرار گرفته باشند؛ در حالیکه برآمدگی‌های دندانهای آسیاب فوقانی، باید در شیار دندانهای آسیاب پایینی قرار بگیرد. وقتی این همترازی وجود نداشته باشد، مال اکلوژن رخ می‌دهد.
عدم همترازی، همراه با اُوربایت و آندربایت است. اگر دچار اوربایت هستید، دندانهای جلویی فوقانی دورتر از دندانهای پیشین پایینی قرار میگیرند.
اگر دچار آندربایت باشید، دندانهای پیشین پایینی، جلوتر از دندانهای پیشین فوقانی قرار میگیرند. عادت‌های میو فانکشنال ضعیف میتواند باعث بروز مال اکلوژن شود.
مراقبت از دهان و دندان ضعیف
گاهی اوقات عدم چکاپ دندانپزشکی، حداقل سالیانه یکبار توسط دندانپزشک میتواند به معنای درمان نشده باقی ماندن مشکلاتی مانند بیماری لثه و حفره باشد. این امر میتواند منجر به کج شدن دندانها و سایر مشکلات بهداشتی دهان و دندان شود.
تغذیه نامناسب
تغذیه نامناسب به ویژه در میان کودکان میتواند منجر به پوسیدگی دندان و رشد ضعیف دندانها شود که از عوامل بالقوه کج شدن دندانها هستند.
آسیب دیدگی صورت
وارد شدن یک ضربه به صورت و دهان میتواند دندان‌هارا از موقعیت طبیعی خود دور تر کرده و در نتیجه باعث ایجاد یک یا چندین دندان کج شود.
غذای نرم
در یک مطالعه ثابت شد که نوع رژیم غذایی که افراد دارند نیز احتمال ایجاد مال اکلوژن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این مطالعه ثابت کرد که در جمعیت‌هایی که به گزینههای غذایی سخت‌تر وابسته هستند، استخوان‌های فک دراز تر می‌باشند؛ در حالی که در میان جمعیتی که با غذاهای نرم رشد میکنند؛ استخوان‌های فک کوچکتر هستند.
وقتی صحبت از نوزادان می‌شود، بسیاری از پزشکان متخصص استدلال میکنند که کودکان نوپا باید به طور مداوم با غذاهای جویدنی تغذیه شوند تا فک آنها به خوبی رشد کند. داشتن فک کوچک میتواند باعث به هم ریختگی دندانها شود.
پوشش مینای دندان، سخت‌ترین قسمت بدن انسان است. دندانها برای استفاده مداوم طراحی شده‌اند و در واقع باید برای این هدف به کار بروند. احتمال داشتن فک‌های مشکل ساز در کودکانی که رژیم غذایی آنها تقریباً به طور کامل از غذاهای بسیار نرم تشکیل شده است؛ بسیار بیشتر است.
ژنتیک
در حوزه دندانپزشکی، بحث درباره نقش ژن‌ها در بروز مال اکلوژن، بسیار داغ است. بسیاری از مطالعاتی که ژن‌ها را به اختلالات مال اکلوژن پیوند می‌دهند، عامل مهم دیگری را نیز ارائه میکنند: محیط زیست. عامل محیط زیست، شامل تاثیر رژیم غذایی و سبک زندگی افراد بر دندانهای آنها است.
با توجه به یافته‌های مبهم و گیج کننده در حوزه ارتباط ژنتیک با اختلالات مال اکلوژن، و همچنین درک اندک ما از ژنتیک، در حقیقت ژنتیک به طور معمول عامل اصلی کج شدن دندانها نیست؛ اما با این حال ممکن است این عامل، توضیحی برای بیشتر اختلالات مال اکلوژن پیشرفته، مانند مشکلات مربوط به طراز فک باشد.
افزایش سن
فرآیند پیری، تمام بدن انسان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. با افزایش سنو فک ما که ساختار آن وابسته به استخوان است، تا چندین میلیمتر جمع‌تر شده و در نتیجه فضای دندانها کمتر می‌شود.
با سپری شدن فرآیند طبیعی پیری، دندانهای ما بیشتر در معرض نیروهای فیزیکی، فرسایش، تخریب و سایر عواملی که می‌توانند به میزان قابل توجهی تراز و ترتیب آنها را تحت تاثیر بگذارند، قرار میگیرند. خوشبختانه در حال حاضر بیماران بزرگسال، گزینه‌هایی مانند ارتودنسی در اختیار دارند که می‌توانند با استفاده از آنها، بدون گذاشتن تاثیر قابل توجه بر ظاهر خود، دندانها را صاف کنند.
مشکلاتی که در نتیجه دندانهای کج و نامرتب به وجود می‌آیند
در برخی از موارد، دندانهای کج می‌توانند کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهند؛ به عنوان مثال نامرتب بودن دندانها میتواند بر توانایی جویدن شما تاثیر بگذارد و باعث درد در هنگام جویدن غذا شود.
علاوه بر این، ممکن است برخی از افراد به قدری نسبت به کج بودن دندانهای خود حساس باشند که لبخند خود را جمع کنند یا از حضور در اجتماع دوری کنند.
سایر موارد بهداشتی که دندانهای کج می‌توانند ایجاد کنند عبارتند از:
- بیماری پریودنتال. تمیز کردن دندانهای کج میتواند مشکل باشد؛ این امر میتواند منجر به پوسیدگی دندانها و بیماری لثه شود. بیماری لثه در صورت عدم درمان، میتواند منجر به بیماری پریودنتال شود. بیماری پریودنتال یک عفونت جدی است که میتواند به استخوان‌ها و دندانها آسیب برساند.
- جویدن و گوارش. دندانهای کج و نامرتب همچنین می‌توانند باعث تداخل در جویدن مناسب شوند که این امر میتواند سوءهاضمه و مشکلات مربوط به گوارش را به دنبال داشته باشد.
- فرسایش بیش از حد. داشتن دندانهای کج، همچنین میتواند باعث ساییدگی و فرسایش بیش از حد دندانها، لثه‌ها و عضلات فک شود و در نتیجه ترک خوردن دندان، کشش فک، اختلالات مفصلی و گیجگاهی فکی و سردردهای مزمن را به دنبال داشته باشد.
- مشکلات گفتاری. اگر دندانهای شما نامرتب باشند، می‌توانند نحوه بیان و صدای شما را تحت تاثیر قرار دهند و باعث ایجاد اختلال در گفتار شوند.
- اعتماد به نفس. عدم خشنودی و رضایت از ظاهر جسمانی شما میتواند منجر به عدم عزت نفس و اجتناب از حضور در اجتماع شود.
آیا دندانهای کج باید صاف شوند؟
صاف کردن دندانهای کج یک تصمیم شخصی است. ممکن است نداشتن بودجه کافی یا بیمههای سلامت دندان، تصمیم گیری برای صاف کردن دندانها در بسیاری از افراد را تحت تاثیر قرار دهد. وجود مشکلات مربوط به سلامتی نیز ممکن است عاملی برای این تصمیم گیری باشد.
اگر دندانهای نامرتب شما باعث عدم اعتماد به نفس شما شده است، همین میتواند دلیلی برای صاف کردن آنها باشد. اما به خاطر داشته باشید نامرتب بودن دندانها میتواند یک ویژگی به یادماندنی و منحصر به فرد باشد.
هنگامیکه یک دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی را ملاقات می‌کنم باید چه انتظاری داشته باشم؟
ممکن است دندان پزشک به شما توصیه کند به یک متخصص که متخصص ارتودنسی نامیده می‌شود، مراجعه کنید. در طول این مراجعه، دهان، دندانها و فک شما معاینه می‌شود و نحوه گاز گرفتن شما نیز ارزیابی می‌گردد.
متخصص ارتودنسی شما می‌خواهد درباره علائم شما، از جمله هرگونه صدایی که در هنگام باز کردن یا بستن دهان شما شنیده می‌شود و هرگونه ناراحتی جسمانی که ممکن است در حین جویدن یا به طور کلی داشته باشید آگاه شود.
سپس یک عکسبرداری با اشعه ایکس از دهان شما انجام شده و از دندانهای شما قالب گیری می‌شود.
در صورت نیاز به بریس دندان، این بریس‌ها برای شما تهیه شده و در قرار ملاقات بعدی، برای شما نصب می‌شوند.
گزینههای موجود برای صاف کردن دندانهای من کدامند؟
کج شدن دندانها یک مشکل شایع است که بسیاری از کودکان، نوجوانان و بزرگسالان آن را تجربه میکنند. این وضعیت به درمان احتیاج ندارد، مگر این که باعث مشکلات مربوط به سلامتی یا عزت نفس شود.
تصمیم گیری برای اصلاح دندانهای نامرتب یک تصمیم کاملا شخصی است.
اگر تصمیم گرفتید که صاف کردن دندانها برای شما گزینه مناسبی است؛ گزینههای درمانی مختلفی وجود دارند که میتوانید آنها را با دندان پزشک یا متخصص ارتودنسی خود مورد بحث قرار دهید.
استفاده از بریس دندان برای افراد در هر سنی، گزینه بسیار مناسبی است؛ به شرطی که دندانها و لثه‌های آنها به اندازه کافی محکم باشند. حتی ممکن است بریس‌ها به طور خاص برای کودکانی که هنوز لثه‌ها و بافت‌های استخوانی نرم و انعطاف پذیری دارند، نیز انتخاب خوبی باشند.
بسته به نوع بریسی که انتخاب کرده‌اید و کارهایی که باید انجام دهید، درمان ممکن است بین ۲ تا ۳ سال طول بکشد. عمل جراحی صاف کردن دندانها نیز یک گزینه درمانی دیگر است که باید در نظر گرفته شود و به طور معمول برای دستیابی به نتایج مطلوب به زمان کمتری احتیاج دارد.
برای آگاهی درباره انواع مختلف بریس‌هایی که میتوانید انتخاب کنید و همچنین گزینههای جراحی، به مطالعه این مقاله ادامه دهید.
بریس‌های فلزی
بریس‌های فلزی ثابت، با استفاده از براکت، باند و سیم انعطاف پذیر به دندانها متصل می‌شوند. ممکن است این بریس‌ها برای افرادی که دچار مشکلات تراز دندان پیچیده هستند، انتخاب بهتری باشد.
گاهی اوقات علاوه بر بریس‌های ثابت، به پوشیدن هدبند سر نیز احتیاج است. هدبند معمولاً فقط در طول شب پوشیده می‌شود.
بریس‌های فلزی نسبت به روزهای آغازین تولید خود، مسیر طولانی را طی کرده‌اند. امروزه در آنها از براکت‌های کوچکتر و فلز کمتری استفاده می‌شود. آنها همچنین بسیار راحت‌تر از گذشته هستند. حتی دارای نوارهای لاستیکی چند رنگ می‌باشند که میتوانید آنها را متناسب با شخصیت و سلیقه خود انتخاب کنید.
هزینه بریس‌های فلزی، به میزان کاری که لازم است روی دندانهای شما انجام شود؛ محل زندگی شما و این که آیا بیمه خاصی دارید که به شما در تامین هزینه کمک کند یا خیر بستگی دارد.
بریس‌های سرامیکی
بریس‌های سرامیکی و سیم‌های دارای قوس که آنها را به یکدیگر متصل میکنند، شفاف بوده یا به رنگ دندانهای شما هستند تا به اندازه براکت‌های فلزی، جلب توجه نکنند.
فرایند صاف کردن دندانها در استفاده از بریس‌های سرامیکی، مشابه همان براکت‌های فلزی است. با این حال براکت‌های سرامیکی، مستعد لک شدن هستند و به راحتی می‌شکنند.
بریس‌های نامرئی
بریس‌های نامرئی مانند اینویزیلاین، تقریبا نامرئی هستند و فقط برای نوجوانان و بزرگسالان مناسب می‌باشند.
تراز کننده‌های پلاستیکی شفاف، متناسب با دهان و دندانهای شما ساخته می‌شوند. آنها مانند یک گارد دهان روی هر دندان قرار میگیرند و ماهانه دو بار برداشته و جایگزین می‌شوند. این گزینه برای اصلاح موارد شدید و پیچیده نامرتب بودن دندانها توصیه نمی‌شود.
همچنین صاف شدن دندانها با استفاده از بریس نامرئی ممکن است نسبت به بریس‌های سنتی، زمان بیشتری بگیرد.
بریس‌های زبانی
سطح زبانی، قسمتی از دندان است که روی زبان قرار دارد. بریس‌های زبانی، شکل دیگری از بریس‌های نامرئی هستند. آنها مشابه بریس‌های فلزی هستند با این تفاوت که به بخش پشتی دندانهای شما متصل می‌شوند.
استفاده از بریس‌های زبانی برای همه افراد مناسب نیست؛ چرا که گران هستند و تمیز کردن آنها دشوار است. این بریس‌ها معمولاً برای دندانهای به شدت نامرتب یا کج توصیه نمی‌شوند. مدت زمان درمان با این بریس‌ها طولانی‌تر بوده و عادت کردن به پوشیدن آن نیز دشوارتر است.
عمل جراحی صاف کردن دندانها
روش جراحی برای صاف کردن دندانها نیز یک گزینه دیگر است. معمولاً این روش راهی برای کاهش زمان لازم برای استفاده از بریس است.
ممکن است متخصص ارتودنسی شما، یک عمل جراحی جزئی برای جابجایی مجدد استخوان‌ها و لثه‌ها را به شما پیشنهاد کند که به نگه داشتن دندانها در محل خود کمک می‌کند.
آنها همچنین ممکن است یک عمل جراحی تهاجمی‌تر برای تنظیم مجدد فک شما را نیز پیشنهاد کنند. این عمل جراحی ارتوگناتیک نامیده می‌شود. اگر نامرتب بودن دندانهای شما توانایی گفتاری یا جویدن شما را تحت تاثیر قرار داده باشد، ممکن است این نوع از عمل جراحی به شما توصیه شود.
میزان هزینه‌ای که باید برای انجام این عمل از جیب خود پرداخت کنید، با توجه به نوع عمل جراحی، محل انجام آن و بیمه درمانی شما تعیین می‌شود.
