دلایل استفاده از بریس و ارتودنسی برای هر بیمار با بیمار دیگر تفاوت دارد. داشتن دندان‌ها و لثه‌های سالم، بهبود ساختار چهره و افزایش اعتماد به نفس تنها برخی از مزایای اصلاح دندان‌ها با استفاده از بریس است. به طور معمول دندانپزشک شما اولین کسی است که درمان ارتودنسی را به شما پیشنهاد داده و احتمالاً شما یا فرزندتان را برای مشاوره به یک متخصص ارتودنسی ارجاع می‌دهد.
استفاده از بریس ارتودنسی برای چه کسانی مناسب است؟
برای کودکان اولین مشاوره و معاینه ارتودنسی حداکثر باید تا سن 7 سالگی انجام شود. اگرچه ممکن است به نظر برسد 7 سالگی برای این کار زود است، اما این پیش غربالگری به متخصص ارتودنسی این فرصت را می‌دهد تا از اقدامات پیشگیرانه برای اصلاح موقعیت‌هایی که ممکن است در آینده منجر به استفاده از بریس شوند پیشگیری کرده، و یا به والدین در مورد برنامه‌ریزی ارتودنسی کودکشان در آینده توصیه‌هایی ارائه کند. بزرگسالانی که قصد درمان ارتودنسی دارند هر زمانی می‌توانند با دندانپزشک خود در این خصوص مشورت کنند چرا که هیچ وقت برای اصلاح وضعیت دندان‌ها دیر نیست.
مشاوره اولیه با متخصص ارتودنسی به طور معمول شامل معیاینه بصری دندان‌ها و ساختار چهره بیمار و بحث و گفتگو با بیمارا در این باره است. اگر متخصص ارتودنسی به اطلاعات دقیق‌تری نیاز داشته باشد، یا بیمار موافقت کند که درمان را آغاز کند، آزمایشات تشخیصی برای بیمار انجام خواهد شد. این آزمایشات، شامل تصویربرداری با اشعه ایکس، قالب گیری از دندان‌ها و عکس گرفتن از صورت و دندانهای بیمار، توسط متخصص ارتودنسی برای بررسی بیشتر و تدوین یک برنامه درمانی مخصوص بیمار است. اگرچه برای مراجعه به اکثر متخصصان ارتودنسی نیازی به ارجاع از طرف یک دندانپزشک عمومی نیست، اما برای انتخاب یک متخصص اورتودنسی مناسب مشاوره با یک دندانپزشک عمومی ایده خوبی است.
دلایل نیاز به استفاده از بریس
از بریس برای منتقل کردن دندان‌ها به موقعیت ایده آل و تراز كردن بایت دندان‌ها استفاده میشود كه این کار به “اکلوژن” یا جفت کردن (دندانهای بالا و پایین) معروف است. اصطلاح “مال‌اکلوژن” برای توصیف ناهماهنگی دندانهای قوس بالا و قوس پایین به کار می‌رود، که در آن از اولین دندانهای آسیاب به عنوان نقطه مرجع استفاده میشود.
بر اساس روش طبقه بندی آنجل (Angle) سه نوع مختلف ناهمترازی دندانی وجود دارد. این روش طبقه بندی به طور گسترده توسط دندانپزشکان در سراسر جهان توسعه یافته و استفاده میشود.
روش طبقه بندی آنجل شامل موارد زیر است:
- کلاس I: در این حالت اگرچه فک بالا و پایین به درستی روی هم قرار گرفته‌اند اما دندان‌ها دچار مشکلاتی مثل شلوغی یا فاصله زیادی هستند و .. که در بایت کلاس I وجود دارد.
- کلاس II: معمولاً به عنوان “اور بیت” شناخته میشود. دندان آسیاب اول پایین بیمار در موقعیت خیلی عقبتتری نسبت به دندان آسیاب اول فوقانی قرار گرفته است. فک پایین لزوماً بیرون نزده است و فک بالا ممکن است عقب باشد. بایت کلاس II دارای دو زیر کلاس است که موقعیت دندانهای جلویی فوقانی را نیز توصیف می‌کند ، اما در هر دو مورد، رابطه دندانهای آسیاب یکسان است.
- کلاس III: اولین دندان آسیاب تحتانی بیمار نسبت به اولین دندان اسیاب فوقانی جلوتر قرار گرفته است. فک پایین بیرون زده نیست اما فک بالا ممکن است عقب باشد. فک پایین، یا آرواره پایین، بیرون زده است و تقریبا حالت “آندر بایت” دارد.
ممکن است در بعضی از بیماران فک بالا و فک پایین به خوبی جفت باشند، اما به درجات مختلفی دچار شلوغی دندانی یا فاصله زیاد دندان‌ها از یکدیگر باشند، یعنی مشکلات دیگری که ارتباطی با ناهمترازی فک بالا و پایین ندارند. ازدحام یا شلوغی دندان‌ها وضعیتی است که باعث میشود دندان‌ها روی هم قرار بگیرند، یا چرخیده باشند، در برخی موارد در جای نادرستی در دهان رشد کرده و یا در موارد شدیدتر باعث گیر افتادن دندان در استخوان فک میشود.
شلوغی دندان‌ها یا به این خاطر اتفاق می‌افتد که قوس دندانی برای دندانهای دائمی خیلی کوچک است و یا این که دندانهای دائمی بزرگتر از حد طبیعی هستند. از دست دادن زود هنگام دندانهای شیری ویا بیش از حد معمول باقی ماندن آن‌ها در دهان کودک هم ممکن است باعث شلوغی دندان‌ها شود. این عوامل ممکن است مانع رویش دندانهای دائمی شده و باعث شود دندانهای دائمی در جای نادرستی دربیایند و رشد کنند. شلوغی دندان‌ها درست مسواک زدن و نخ دندان کشیدن را دشوار کرده و ممکن است منجر به پوسیدگی دندان‌ها یا التهاب لثه شود.
از آن طرف، کوچکتر بودن دندان‌ها یا اندازه فک نیز به درجات مختلفی ممکن است باعث وجود فاصله بین دندان‌ها شود. بارزترین نمونه فاصله بین دندان‌ها، فاصله داشتن دو دندان جلویی بالایی است که با عنوان “دیاستما” شناخته میشود.
ارتودنسی مزایایی بیش از ردیف کردن دندان‌ها دارد
مشکلاتی که به خاطر نامرتب بودن دندان‌ها و بایت نادرست ایجاد می‌شوند ممکن است چیزی فراتر از نازیبا بودن لبخند باشد. ارتودنسی به طور بالقوه می‌تواند مشکلات زیر را اصلاح کند:
- اشکالات گفتاری
- درد فک یا مفصل فکی گیجگاهی (TMJ)
- مشکلات جویدن و خوردن غذا
- آپنه خواب ناشی از تنفس دهانی و خروپف
- دندان قروچه یا فشردن دندان‌ها به هم
- بیماری‌های لثه و پوسیدگی دندان
اشخاصی که هر یک از علائم فوق را دارند لازم است به دندانپزشک مراجعه کنند تا علت بیماریشان مشخص شود.
ملاک زیبایی برای تصمیم گیری درباره این که فردی به بریس نیاز دارد یا خیر نقش مهمی ایفا می‌کند. ارتودنسی ممکن است باعث بهبود اعتماد به نفس بیمارانی شود که نگران ظاهر دندان‌ها یا فرم صورت خود هستند. گزینه‌های درمانی بسیاری برای اصلاح ظاهر دندان‌ها و داشتن لبخندی زیباتر در دسترس هستند.
نشانه‌های نیاز به ارتودنسی
علائم مختلفی وجود دارد که بر اساس آن‌ها می‌توانید بفهمید آیا به بریس نیاز دارید یا خیر. اما حتی در صورت وجود این علائم ، این دندانپزشک است که تشخیص می‌دهد آیا نیازی به بریس هست یا خیر. یک تصور غلط و رایج آن است که بریس فقط برای نوجوانان است. اما این طور نیست. علائم را باید هم در افراد بزرگسال و هم نوجوانان بررسی کرد. در اینجا علائم هشدار دهنده‌ای بیان می‌شوند که در صورت وجود شما یا کودکتان به بریس نیاز خواهید داشت:
از دست دادن زود هنگام دندانهای شیری در کودکان
اگر دندانهای شیری خود را خیلی زودتر از آن که دندانهای دائمی بتوانند دربیایند از دست داده باشید، احتمالا دندانهای دائمی شما مشکلاتی پیدا خواهند کرد و ممکن است دندانهای دائمی به درستی رشد نکرده و در نیایند. در این حالت برای جلوگیری از عدم تطابق بین دندان‌ها از بریس استفاده میشود.
مشکل در گاز گرفتن
آیا برای گاز گرفتن غذای خود مشکل دارید؟ اگر دائما کنار گونه‌های خود را گاز می‌گیرید، این نشانه آن است که دندانهای شما به درستی تراز نیستند. اگر دندانهای بالایی جلوتر از دندانهای پایینی باشند، شما مبتلا به اوربیت (یا پیش دندانی) هستید. به همین ترتیب، اگر دندانهای پایینی شما از جلوتر از دندانهای بالایی شما باشند، شما مبتلا به آندربایت هستید. اگر دندانهای بالایی و پایینی شما به درستی روی یکدیگر قرار نگیرند (یک جا دندانهای بالایی جلوتر باشند و جای دیگر دندانهای پایینی)، شما مبتلا به کراس بایت هستید. تک تک این شرایط نشان دهنده آن هستند که شما به بریس نیاز دارید.
دندانهای کج یا روی هم
علامت هشدار دهنده دیگری که حاکی از آن است که شما به بریس نیاز دارید آن است که دندانهای شما بیش از حد ازدحام داشته باشند یا روی یکدیگر قرار گرفته باشند. کج بودن دندان‌ها می‌تواند تاثیر نامطلوبی در ظاهر شما ایجاد کنند. علاوه بر این، اگر دندان‌هایتان کج یا روی هم باشند، نمی‌توانید آزادانه و با خیال راحت لبخند بزنید. روش‌های دندانپزشکی با استفاده از بریس کمک می‌کنند تا مجموعه دندانهای شما به زیبایی در کنار یکدیگر قرار بگیرند.
فاصله زیاد بین دندان‌ها
وجود فاصله زیاد بین دندان‌ها می‌تواند باعث مشکلات دندانی شود. شکاف‌های بزرگ معمولاً به دلیل از دست دادن دندان‌ها ایجاد می‌شوند. وجود فضای زیاد بین دندان‌ها ممکن است در غذا خوردن مشکل ایجاد کرده و عملکرد بایت و فک را مختل کند. تنظیم فاصله بین دندان‌ها مسئله شایعی است که به کمک بریس برطرف میشود.
جا به جا شدن فک و ایجاد سر و صدا
موقعیت نادرست فک باعث جا به جا شدن فک و ایجاد سر و صدا میشود. این مساله نتیجه مشکلات رشد در خط فک و دندان‌هاست. اگر مرتباً در فک خود احساس درد می‌کنید ، لازم است برای نصب بریس به یک دندانپزشک مراجعه کنید.
نکات ذکر شده در بالا تقریبا برای شما مشخص می‌کنند که آیا نیازی به بریس دارید یا خیر. با این همه، برای این که قطعا بفهمید به بریس دندان نیاز دارید یا نه، باید با دندانپزشک خود مشورت کنید. مدت زمان استفاده از بریس دندان بستگی به سرعت فرمگیری مناسب دندانهای هر فرد دارد.
آیا فرزند شما واقعاً به بریس نیاز دارد یا خیر؟
در اینجا چند نکته ذکر میشود که به شما در تصمیم گیری در این خصوص کمک می‌کند:
به یک متخصص ارتودنسی مراجعه کنید
ارتودنتیست‌ها علاوه بر مدرک دندانپزشکی دو تا سه سال دیگر هم در زمینه ارتودنسی تحصیل می‌کنند. برخی از دندانپزشکان اگر چه ارتودنسی انجام می‌دهند اما متخصص نیستند.
درباره تاثیر و نتایج درمان ارتودنسی روی صورت فرزند خود سوال کنید
به عنوان مثال، ممکن است یک متخصص ارتودنسی برای کاهش ازدحام و صاف و ردیف کردن دندان‌ها، پیشنهاد بدهد بعضی از دندان‌ها کشیده شوند. اما شما باید بفهمید این کار چه تاثیری روی لب‌ها، فک و شکل کلی چهره کودک شما خواهد داشت؟ به عبارت دیگر، نباید صرفا صاف و ردیف شدن دندان‌ها را مد نظر قرار دهید. همچنین از خود بپرسید آیا برنامه درمانی پیشنهادی این متخصص منطقی هست یا نه؟ و اگر به نظرتان این طور نبود، حتما از یک متخصص دیگر نیز نظرخواهی کنید.
از دندانپزشک خود سوال کنید آیا به استفاده از ریتینر (نگهدارنده) نیاز هست یا خیر و اگر بله برای چه مدت؟
حتما بفهمید که دندان‌ها پس از درمان چقدر پایدار هستند. بیشتر متخصصان ارتودنسی برای اطمینان از ثبات و دوام نتایج توصیه می‌کنند فرد برای مدتی طولانی به طور نیمه وقت از ریتینر (نگهدارنده) استفاده کند.
خود را تحت فشار قرار ندهید
ممکن است بتوانید درمان خود را دیرتر شروع کنید. از ارتودنتیست خود بپرسید تا چه مدت می‌توانید صبر کنید. اگر ارتودنتیست توصیه کرد درمان را فوراً شروع کنید، حتماً از او بخواهید توضیحات کاملی در مورد این نظر به شما ارائه کند.
