ورم و التهاب لثه

تورم لثه‌ها ممکن است به دلایل متعددی ایجاد شود. همچنین ممکن است این عارضه همراه با بوی بد دهان و خونریزی لثه‌ها بروز کند ولی بروز آن به تنهایی هم می‌تواند برای ناراحتی شما در طول روز و یا به هنگام لذت بردن از یک وعده‌ی غذایی کافی باشد. ممکن است شما تا حدی به تورم لثه عادت کنید و به نظر نرسد در حال رنج بردن از این عارضه هستید. التهاب مزمن لثه‌ها یکی از عارضه‌هایی است که بسیاری از افراد به‌ صورت مزمن به آن مبتلا هستند و از جمله علائم آن می‌توان به متورم شدن بافت لثه‌ها اشاره کرد. تشخیص التهاب لثه‌ها در اولین زمان ممکن و اقدام برای درمان این عارضه بهترین راه برای پیشگیری از دیگر بیماری‌هایی مثل پریودنتیت است که می‌تواند باعث از دست رفتن دندان‌ها شود.

چه عواملی سبب التهاب لثه‌ها می‌شوند؟

پلاک و پوسیدگی

اکثر موارد تورم لثه در اثر یک علت ایجاد می‌شوند: پلاک‌های باکتریایی؛ لایه‌ی نازک و سفید جمع شده در خط لثه و بر روی سطح دندان‌ها نه تنها باعث پوسیدگی دندان می‌شود بلکه منجر به عفونت لثه‌ها نیز خواهد شد. زمانی که پلاک بر روی یک ناحیه ایجاد شده و کاملاً پاکسازی نشود، یک پاسخ ایمنی را در بدن فعال می‌کند که باعث التهاب لثه‌ها می‌گردد. به پلاک کلسیفیه شده، جرم گفته می‌شود که تنها دندانپزشک می‌تواند آن را از بین ببرد.

آبسه

پوسیدگی دندان که به عصب دندانی رسیده باشد می‌تواند در نزدیکی ریشه‌ی دندان منجر به ایجاد تورم لثه شود. این مشکل به دلیل تلاش بدن برای تخلیه‌ی عفونت به وجود می‌آید.

حساسیت و واکنش‌های آلرژیک

واکنش آلرژیک نسبت به مواد تشکیل دهنده‌ی خمیردندان‌ها، غذاها، داروها و حتی پرکردگی‌های فلزی دندان می‌تواند سبب وقوع حساسیت، قرمز شدن و تورم لثه‌ها گردد.

پرکردگی قدیمی یا معیوب دندان

لبه‌های تیز دندان به دلیل کهولت سن و یا پرکردگی‌های معیوب جای خوبی برای رشد پلاک بوده و جرمگیری این مناطق بسیار دشوار و در مواردی ناممکن است. این مناطق تقریباً همیشه در اطراف خود دچار تورم لثه هستند، حتی در برخی از افرادی که بهداشت دهان و دندان خود را به بهترین شکل ممکن رعایت می‌کنند. روکش دندان یک مثال واضح از چگونگی ایجاد التهاب در اطراف یک دندان‌ ترمیم شده است. مسواک نزدن در طول خط لثه‌ی یک دندان روکش شده معمولاً باعث تجمع باکتری‌ها در حاشیه‌ی دندان شده و سریعاً منجر به التهاب لثه می‌گردد مگر اینکه به‌طور منظم این ناحیه را تمیز کنید.

هورمون‌ها

تعدادی از بانوان متوجه می‌شوند که سطح هورمون‌های خون آن‌ها ممکن است باعث ایجاد التهاب در لثه شود. این افزایش ممکن است به صورت موقتی باشد و طولانی‌ترین موارد مرتبط با دوران بارداری می‌باشد.

نامرتبی دندان‌ها

دندان‌های کج و نامرتب بیش از بقیه‌ی دندان‌ها در خطر وقوع التهاب در لثه‌ خود هستند. چرا که تمیز نگه داشتن این دندان‌ها سخت‌تر بوده و معمولاً برخی از نقاط آن‌ها تمیز نشده و همین امر سبب تجمع باکتری‌ها در اطراف آن‌ها می‌گردد.

داروها

بعضی از داروها، به عنوان مثال داروهای استفاده شده برای کنترل فشار خون بالا، ممکن است باعث رشد بیش از حد بافت فیبروز لثه شوند که باعث ظاهر لثه‌های متورم و ناهموار در بیمار می‌شود. افراد زیادی که این مشکل را تجربه می‌کنند، ممکن است آن را در دندان‌های پیشین تحتانی‌شان مشاهده کرده و بافت اضافی لثه را به رنگ صورتی روشن یا مرجانی دارند، نه رنگ قرمز که نشانگر وجود عفونت است.

کمبودهای غذایی

کمبود ویتامین C، ویتامین B12، روی، فولیک اسید و آهن می‌توانند باعث دردناک شدن لثه‌ها در اطراف یک دندان شوند.

رشد دندان

کودکانی که دندان‌های دائمی آن‌ها هنوز در حال رشدند ممکن است در اطراف یک دندان شاهد دردناک شدن لثه باشند. افرادی که دندان عقل آن‌ها در حال رشد به خارج از لثه است نیز ممکن است به عفونت بخشی از لثه دچار شوند.

علائم تورم لثه‌ها

تشخیص علائم التهاب لثه با شناخت شکل طبیعی و سالم لثه‌ها آغاز می‌شود. سپس باید نقاطی که التهاب لثه در آن‌ها ایجاد شده است را شناسایی و مشخص کرد.

لثه‌های سالم

• رنگ صورتی روشن و مرجانی و یا رنگ طبیعی لثه‌ها در کل دهان
• صاف و صیقلی بودن خط لثه‌ها
• لبه‌های تیز لثه بین دو دندان
• عدم خونریزی به هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان
• عدم وجود درد

لثه‌های متورم

• معمولاً به رنگ صورتی تیره، قرمز، آبی یا بنفش 
• پیشروی حاشیه‌ی لثه به روی دندان‌ها
• لبه‌های پهن شده‌ی لثه در بین دندان‌ها و یا عدم وجود کامل لبه (وجود مثلث‌های سیاه رنگ)
• خونریزی به هنگام مسواک زدن و یا استفاده از نخ دندان
• درد ناراحت‌کننده و شدید

درمان

ممکن است دندانپزشک برای شما دهان‌شویه‌ی فلوراید و یا یک آنتی‌بیوتیک تجویز کند تا از شر تورم لثه‌ها خلاص شوید. در موارد شدید ممکن است از این روش‌های درمانی استفاده شود:

جرم‌گیری حرفه‌ای

اگر تورم لثه تا حدی شدید است که از بافت مورد هدف به بافت‌های دور ریشه‌ی دندان سراست کرده است، ممکن است لازم باشد تا روش‌های درمانی به‌ مانند آنچه برای پریودنتیت استفاده می‌شود به کار گرفته شوند. در طول جرم‌ گیری حرفه‌ای دندان، دندانپزشک شما از ابزارهای معمول به همراه جرم‌گیر اولتراسوند برای از بین بردن پلاک‌ها، جرم‌ها و پوسیدگی‌هایی که نمی‌توان آن‌ها را با مسواک زدن و نخ دندان از بین بردن استفاده می‌کند. استفاده از جرم‌گیر اولتراسوند همراه با یک جریان اسپری آب، لایه‌های روی دندان را به‌طور مؤثری حذف کرده و دندان‌ها را به‌طور کامل تمیز می‌کند. این روش توانسته است آثار جرم‌گیری با استفاده از ابزارهای معمول را به حداقل برساند. پس از اتمام جرم‌گیری، اهمیت دارد که یک برنامه دقیق و منظم برای بهداشت دهان و دندان در خانه را ایجاد کنید. در غیر این صورت، باکتری‌های ممکن است دوباره وارد دهان شما شده و عوارض مرتبط با آنها را بازتولید کنند.

عمل جراحی

در صورتی که بیمار از مراحل پیشرفته‌ی بیماری‌های لثه رنج می‌برد، ممکن است دندانپزشک روش‌های درمانی مثل عمل جراحی لثه را برای او تجویز کند.

مراقبت در خانه

معمولاً می‌توان لثه‌های متورم را به‌طور کامل در خانه درمان کرد. برای این کار فرد باید تعهد لازم را داشته باشد، بهداشت دهان و دندان را به شکل مناسب رعایت کند و رژیم غذایی متعادلی داشته باشد.

• مسواک زدن و استفاده از نخ دندان: داشتن یک مسواک مناسب و آگاهی از تکنیک‌های صحیح مسواک‌زدن، یکی از مهم‌ترین عوامل در درمان التهاب لثه‌هاست. همچنین، تمیز کردن بین دندان‌ها و زیر خط لثه، کاری است که تنها با استفاده از نخ دندان می‌توان آن را انجام داد. در صورت تمیز نکردن زیر لثه‌ها، التهاب آن‌ها هیچ‌گاه از بین نمی‌رود.
  • مسواک‌های برقی: مسواک‌های برقی باکیفیت نسبت به مسواک‌های دستی توانایی بیشتری برای از بین بردن پلاک‌های باکتریایی دارند و شانس شما برای درمان التهاب لثه را افزایش می‌دهند.
• دهان‌شویه‌های موضعی: اسانس‌های طبیعی یکی از مؤلفه‌های شایع در ترکیبات برخی از دهانشویه‌ها و خمیردندان‌های بدون نیاز به نسخه هستند. بسیاری از این اسانس‌ها که در ترکیبات این محصولات به‌کار می‌روند، می‌توانند خصوصیات ضدباکتریایی داشته باشند و به کاهش التهابات دهان کمک نمایند.
• رژیم غذایی: افزایش مقدار ویتامین در رژیم غذایی، مصرف آب بیشتر، و افزایش مصرف سبزیجات به علاوه محدود کردن مصرف شکر، می‌تواند به سیستم ایمنی بدن کمک کند تا برای مقابله با عفونت‌هایی مانند تورم لثه‌ها، کارایی بیشتری داشته باشد.