جلوبودن دندانهای پایین و بزرگ بودن فک پایین(آندربایت)

نوعی از مال‌اکلوژن یا ناهنجاری بایت، که با نام آندربایت شناخته می‌شود، به اختلاف در قرارگیری فک و دندان‌های پایین نسبت به فک بالا اطلاق می‌شود. در واقع، آندربایت معمولاً به وضعیتی اشاره دارد که دندان‌ها و فک پایین به جلوتر از حد معمول و قابل قبول قرار گرفته وقتی دهان بسته می‌شود، فک و دندان‌های پایین از فک بالا بیش از حد جلو قرار می‌گیرند.

شدت آندربایت متغیر است. آندربایت خفیف به سختی جلب توجه می‌کند، حال آن که آندربایت شدید صورت را بدشکل می‌کند و اعتماد به نفس بیمار را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. آندربایت فقط در 5 تا 10 درصد از جمعیت جهان مشاهده می‌شود؛ معدود افراد دچار آندربایت در زندگی شخصی و حرفه‌ای خود لحظات ناراحت کننده‌ای را تجربه می‌کنند و با شرمساری مداوم دست و پنجه نرم می‌کنند. گذشته از آن که درمان آندربایت چهره را زیباتر و عملکرد دندان‌ها را بهتر می‌کند و از این نظر ارزش سرمایه‌گذاری را دارد، اصلاح آندربایت برای ارتقاء اعتماد به نفس و بهبود کیفیت زندگی لازم است.

علل آندربایت

اکثر موارد آندربایت ارثی است؛ اگر یکی از والدین دچار مشکل آندربایت باشد، فرزندشان نیز در معرض این ناهنجاری خواهد بود. مکیدن انگشت، استفاده درازمدت از پستانک، فشار دادن زبان به دندان‌ها، تنفس مداوم از دهان، نقص استخوان فک و عادت‌های نادرست جویدن آندربایت را ایجاد یا آن را تشدید می‌کند.

چنانچه درمان زودهنگام برای رفع آندربایت انجام نشود، این وضعیت غیرطبیعی مشکلات متعددی را به موازات بالا رفتن سن ایجاد می‌کند. عوارض شایع ناشی از درمان نکردن آندربایت عبارت است از:

• ناراحتی‌های دردناک فک و اختلال مفصل گیجگاهی ـ فکی
• افزایش احتمال پوسیدگی دندان و بیماری لثه
• نامرتب شدن دندان‌ها
• افزایش ساییدگی مینای دندان
• تغییر در ساختار صورت، ظاهر و موقعیت فک
• دشواری در جویدن، صحبت کردن و بلع
• کاهش اعتماد به نفس به دلیل بدشکل شدن صورت

 درمان

درمان آندربایت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، به‌منظور حفظ عملکرد دهان و جلوگیری از بروز مشکلات دندانی دردناک. متخصص ارتودنسی بر اساس سن بیمار و شدت مشکل، بهترین روش اصلاح آندربایت را توصیه می‌کند. در اکثر موارد، از روش‌های غیرجراحی برای اصلاح آندربایت استفاده می‌شود. با این حال، در مواردی که مشکلات آندربایت به شدت تجاوز کرده یا بیماران مسن‌تر هستند، ممکن است نیاز به روش‌های جراحی داشته باشند.

روش‌های ارتودنسی غیرجراحی

برخلاف تصور عامه تمام موارد آندربایت نیاز به جراحی ندارد. در واقع بسیاری از موارد آندربایت خفیف تا متوسط را می‌توان با روش‌های غیرجراحی ارتودنسی با موفقیت درمان کرد. روش‌های غیرجراحی بر روی کودکان نتیجه بهتری را نسبت به بزرگسالان به دست می‌دهد، چون فک در دوران کودکی هنوز در حال رشد است. چنانچه آندربایت در سنین پایین تشخیص داده شود، احتمال این که درمان‌های غیرتهاجمی مانند جراحی در آینده ضرورت یابد، کاهش می‌یابد. برای درمان غیرجراحی آندربایت از ترکیبی از روش‌های زیر بهره گرفته می‌شود.

بریس

اصلاح آندربایت با بریس همواره بهترین روش نیست، چون بریس مشکل اندازه فک را حل نمی‌کند. با این حال بریس برای رفع آندربایت خفیف مفید است. گاهی اوقات چند دندان کشیده می‌شود تا بقیه دندان‌ها فضای بیشتری پیدا کنند و بهتر در فک جا شوند، اما بریس تغییر چشمگیری را در ظاهر بیمار ایجاد نمی‌کند.

وسیع کننده فک بالا

وسیع کننده فک در سقف دهان بیمار قرار داده می‌شود. بیمار وسیع کننده را در طول درمان، شب‌ها با کلیدی مخصوص بازتر می‌کند. این وسیله اندازه قوس دندانی فک را به مرور افزایش می‌دهد و به این ترتیب ارتباط بین فک بالا و پایین بهبود می‌یابد.

فیس ماسک کششی معکوس

ماسک کششی معکوس یک وسیله شبیه به هدگیر ارتودنسی است که دور سر بیمار قرار می‌گیرد. این ماسک به نوارهای فلزی متصل است که روی دندان‌های عقب بالا قرار می‌گیرند تا فک بالا را به سمت جایگاه صحیح کشش دهند.

چانه‌بند

چانه‌بند دستگاهی است که دور چانه و بالای سر بسته می‌شود تا از رشد، حرکت و جلو آمدن بیشتر فک پایین جلوگیری کند.

روش‌های زیبایی

آندربایت خفیف با استفاده از تکنولوژی “لیفت صورت” می‌تواند اصلاح شود. در این روش، دندان‌های پایین به شکل دیگری تنظیم می‌شوند و سپس ونیرها به آنها اضافه می‌شود تا دندان‌های پایین بهترین وضعیت خود را در مقابل دندان‌های بالا داشته باشند و دهان به صورت مناسب بسته شود. علاوه بر اصلاح آندربایت، لیفت صورت بهبودی در عملکرد فک را به همراه دارد و جلوه زیبایی چهره را بهبود می‌بخشد. پس از اصلاح فک‌ها و قرار گرفتن بهتر دندان‌ها، استفاده از بریس ممکن است برای مدتی لازم باشد تا یک لبخند جذاب و بدون نقص را به ارمغان آورد.

روش‌های غیرجراحی ارزان‌تر از درمان جراحی است، اما مدت بیشتری باید برای رسیدن به نتیجه مطلوب صبر کرد. اگر آندربایت در سنین پایین تشخیص داده شود، نیازی به جراحی نخواهد بود.

درمان جراحی

همان‌طور که اشاره شد، مشکل آندربایت کودکان و آندربایت خفیف بزرگسالان را می‌توان بدون جراحی اصلاح کرد. اما برای درمان آندربایت متوسط تا شدید غالباً باید جراحی انجام شود تا نتیجه مطلوب به دست آید. برای بیماران بزرگسال جراحی معمولاً تنها روش اصلاح آندربایت است؛ چون رشد استخوان‌های فک کامل شده است، این استخوان‌ها انعطاف‌پذیری کمی دارند و مانند سنین پایین واکنش مناسبی به دستکاری و درمان غیرجراحی نشان نمی‌دهند.

جراح دهان، فک و صورت درمان جراحی آندربایت را انجام می‌دهد. روش جراحی به شدت آندربایت بستگی دارد، با این حال عمل معمولاً به منظور تغییر موقعیت فک پایین و جلو آوردن فک بالا انجام می‌شود. بیماران در اکثر موارد باید قبل و بعد از جراحی از بریس نیز استفاده کنند تا نتیجه مطلوب به دست آید.

درمان جراحی گران‌تر و تهاجمی‌تر از روش‌های غیرجراحی است. اگر چه جراحی معمولاً تنها روش اصلاح آندربایت بزرگسالان است و روشی کارآمد برای خلق لبخندی زیبا و بهبود عملکرد دندان‌ها است.

هزینه درمان آندربایت

در زمان تصمیم‌گیری برای شروع درمان آندربایت میزان هزینه آن نیز عامل مهمی است. شدت مشکل، نوع و مدت زمان درمان هزینه اصلاح آندربایت را تعیین می‌کند. جراحی فک پرهزینه‌ترین روش برای درمان آندربایت است. خوشبختانه طرح‌های درمانی بسیاری بخشی از هزینه، هر چند نه اکثر آن را پرداخت می‌کنند. سخن آخر این که هرچه سریع‌تر برای درمان اقدام کنید، طول درمان کوتاه‌تر و هزینه آن پایین‌تر خواهد بود.