کشیدن دندان در ارتودنسی

کشیدن دندان یکی از اقدامات متداول در درمان سیم‌کشی دندان‌ها است. گاهی اوقات لازم است که برای مرتب کردن دندان‌ها و بهبود عملکرد آنها چند دندان کشیده شود. نامرتبی و بی نظمی دندان و سن بیمار عامل‌های مهمی برای تصمیم‌گیری درباره لزوم کشیدن دندان در ارتودنسی است. کشیدن دندان برای ارتودنسی به طور پیاپی زمانی انجام می‌شود که هم دندان‌های شیری و هم دائمی در دهان وجود داشته باشد و کشیدن دندان برای ایجاد فضا ضروری باشد.

کشیدن یا نکشیدن دندان یکی از مسائل بحث‌برانگیز در درمان ارتودنسی است. برخی متخصصین ارتودنسی معتقدند که نباید برای ارتودنسی دندان کشیده شود، حال آن که شماری کشیدن دندان را قویاً توصیه می‌کنند.

عوامل موثر در کشیدن دندان

سن و عامل‌های متعدد دیگری باید هنگام تصمیم‌گیری برای کشیدن دندان در ارتودنسی در نظر گرفته شود. رشد فک در حد فاصل دو دندان نیش، یعنی در فضایی که به‌هم‌فشردگی و شلوغی دندان‌ها بیشترین حد را دارد، با درآمدن دندان‌ها حدود ده سالگی تقریباً کامل می‌شود. بنابراین اگر دندانپزشک درصدد استفاده از تجهیزات ارتودنسی است، درمان را باید در سال‌های رشد، یعنی بازه سنی 7 تا 11 سالگی، شروع کند.

عامل مهم دیگری که در سال‌های آینده بسیار اهمیت پیدا می‌کند، وضعیت لب است. اگر لب همراه با رشد سن، تکیه‌گاه مناسبی نداشته باشد، تغییرات ناخوشایندی در صورت ایجاد می‌شود و افتادگی در بخش‌هایی از صورت مشاهده می‌شود. استفاده از روش‌های تشخیصی رایانه‌ای توانایی دندانپزشکان را در پیش‌بینی رشد بهبود داده است. دندانپزشکان با کشش دندان‌ها در صورت، سفت و کشیده بودن لب، یا باریک بودن لثه‌ها، بهترین نتیجه را برای حمایت از لب در هر نقطه از فضای ممکن ارائه می‌دهند.

دلایل کشیدن دندان

به‌هم‌فشردگی  و نامرتبی دندان

اگر قوس دندانی کو‌چک‌تر از آن باشد که همه دندان‌ها را در خود جای دهد، مشکل نامرتبی و به‌هم‌فشردگی دندان‌ها پیش می‌آید. کشیدن دندان روش متداولی برای ایجاد فضای بیشتر در قوس دندانی فک است که مرتب شدن دندان‌های باقیمانده را ممکن می‌کند. چنانچه فضای کافی در فک بیمار برای درآمدن دندان وجود نداشته باشد، کشیدن دندان ضرورت می‌یابد.

دندان‌های اضافه

دندان‌های اضافه مازاد بر دندان‌های معمول درمی‌آیند. عدم درمان دندان اضافه در کودکان  باعث بروز مشکل دندان نهفته می‌شود، یعنی این که اجازه درآمدن به دندان‌های معمولی را نمی‌دهد. امکان درآمدن دندان اضافه در هر نقطه‌ای از دهان وجود دارد و ممکن است شاهد درآمدن یک یا چند دندان اضافه باشیم.

دندان عقل

کشیدن دندان عقل یکی از روش‌های رایج برای بهبود فضای دهان است. در بعضی از بیماران، به دلیل کوچک بودن فک یا عدم وجود فضای کافی، دندان‌های عقل به شکل نامنظم و کج درمی‌آیند. این وضعیت نهفتگی یا کج بودن دندان عقل ممکن است به دندان‌های کناری نیز آسیب برساند و مشکلاتی را برای بیمار به وجود آورد. بنابراین، در برخی موارد، کشیدن دندان عقل به منظور افزایش کارایی درمان ارتودنسی توصیه می‌شود. این فرایند ممکن است قبل، در طول یا پس از درمان ارتودنسی اجرا شود، به توجه به نیازهای درمانی خاص بیمار.

کاموفلاژ

ارتودنسی جبرانی یا کاموفلاژ همان‌طور که از نام آن مشخص است، به منظور پوشاندن بدشکلی‌های کلاس 2 یا کلاس 3 مال اکلوژن یا نامرتبی دندان‌ها انجام می‌شود. ارتودنسی کاموفلاژ را می‌توان جایگزینی برای تغییر موقعیت اسکلتی محسوب کرد. درمان کاموفلاژ با هدف مرتب کردن دندان‌ها انجام می‌شود و مشکلات اسکلتی یا استخوانی در این درمان اصلاح نمی‌شود.

• کلاس 2: هدف از این درمان اصلاح نامرتبی دندان‌ها، اوربایت یا اورجت است. برای این کار یک یا چند دندان فک بالا کشیده می‌شود تا متخصص ارتودنسی بتواند دندان‌های بالا را به عقب حرکت دهد. در پایان دندان‌های بالا و پایین روی هم قرار می‌گیرد.
• کلاس 3: هدف از این درمان اصلاح آندربایت است. برای رسیدن به نتیجه دلخواه دندان‌‌هایی از فک پایین کشیده می‌شود تا متخصص ارتودنسی بتواند دندان‌های پایین را حرکت دهد.

نقص دندان‌ها در درمان کاموفلاژ فقط پنهان می‌شود و مشکل استخوانی واقعی برطرف نمی‌شود. جراحی ارتوگناتیک یا جراحی فک برای رفع مشکل استخوانی توصیه می‌شود.

کدام دندان‌ها در ارتودنسی کشیده می‌شود؟

فرآیند کشیدن دندان‌های نیش معمولاً جزء درمان‌های ارتودنسی است که به اصلاح ناهنجاری‌های دندانی کمک می‌کند. دندان‌های نیش اول برای اصلاح ناهنجاری‌های متوسط تا شدید و جلوگیری از فرار دندان‌ها کشیده می‌شوند، در حالی که دندان‌های نیش دوم برای درمان ناهنجاری‌های جزئی و اصلاح جلوگیری از فرار دندان‌ها به کار می‌روند.

در صورت وجود اپن بایت، اولویت دادن به کشیدن دندان‌های نیش دوم نسبت به نیش اول ترجیح دارد، زیرا این روش منجر به افزایش عمق بایت می‌شود. اگر فضای لازم بین دندان‌ها در حدود 2.5 تا 5 میلی‌متر باشد، دندان‌های نیش دوم معمولاً کشیده می‌شوند. اما اگر فضا بیشتر از 5 میلی‌متر باشد، دندان‌های نیش اول به عنوان گزینه اول برای کشیده شدن در نظر گرفته می‌شوند.

دندان‌ها باید متقارن باشند؛ معمولاً همان دندانی که از فک بالا کشیده شده است باید از فک پایین نیز کشیده شود. اگر دو دندان از یک سمت کشیده شود، جابجایی در خط میانی مشاهده خواهد شد. بنابراین معمولاً دو یا چهار دندان کشیده می‌شود؛ هر چند عموماً چهار دندان کشیده می‌شود.

کشیدن دندان‌های کودکان

کشیدن دندان در دوران کودکی عمدتاً توصیه نمی‌شود. این روش عموماً برای ارتودنسی بزرگسالان پیشنهاد می‌شود، زیرا کودکان هنوز در فرآیند رشد قرار دارند و می‌توان از راهکارهای دیگر به جز کشیدن دندان برای اصلاح ناهنجاری‌ها بهره گرفت. از ابزارهایی مانند هدگیر، وسیع کننده کام، یا روش‌های رشد هدایت شده می‌توان برای ایجاد فضای لازم برای مرتب‌کردن دندان‌ها استفاده کرد.

در صورتی که نامرتبی دندان‌ها در کودکان به شکل کلاس 2 باشد (یعنی فک پایین جلوتر از فک بالا قرار دارد)، کشیدن دندان ممکن است لازم باشد. با این حال، در مواردی که کشیدن دندان‌ها ضروری نیست، این روش ممکن است تأثیرات ناخوشایندی بر چهره کودک داشته باشد.

زمان شروع ارتودنسی پس از کشیدن دندان‌ها

متخصص ارتودنسی درمان ارتودنسی را تقریباً بلافاصله پس از کشیدن دندان شروع می‌کند. دندان‌ها گاهی فقط یک روز پس از عمل کشیدن، سیم‌کشی می‌شود.

دیگر روش‌های ایجاد فضا برای دندان‌ها

فضای لازم برای رفع نامرتبی دندان ها و حرکت دادن دندان‌ها را به روش‌های دیگری نیز می‌توان ایجاد کرد که متداول‌ترین آنها به شرح زیر است:

• رو به عقب راندن دندان‌های عقب دهان به سمت جای دندان عقل: برای این کار از انکوریج ایمپلنت استفاده می‌شود.
• وسیع کردن قوس دندانی یکی از روش‌های مناسب درمان به‌هم‌فشردگی و نامرتبی جزیی تا متوسط دندان‌ها است. در نتیجه‌ی پهن‌تر کردن فک، لبخند نیز اندکی عریض‌تر می‌شود و با جلوتر آمدن دندان‌ها، لب نیز تکیه‌گاه بهتری پیدا می‌کند. معمولاً اکثر بیماران از ایجاد چنین تغییراتی استقبال می‌کنند. ارتودنسی بدون کشیدن دندان طولانی‌تر است و بیمار باید پشتکار و تعهد بیشتری برای ادامه درمان داشته باشد. حدود 85 درصد از بیماران سفیدپوست اروپایی را می‌توان بدون کشیدن دندان درمان کرد، اما این درصد برای بیماران آسیایی کمتر است.
• تراش دادن بین دندان‌ها: حدود نیم میلی‌متر از مینای سطح دندان‌های کناری تراشیده می‌شود تا فضای بیشتری ایجاد شود و پایداری دندان‌های مرتب شده افزایش یابد. این روش برای مرتب کردن دندان‌های سه گوش و پوشاندن فضاهای مثلثی شکل لثه پس از اصلاح دندان‌های روی‌هم قرار گرفته در بیماران مسن‌تر توصیه می‌شود.