ارتودنسی با پلاک های متحرک:انواع،مزایا و هزینه

در ارتودنسی متحرک همان‌طور که از نام آن مشخص است از تجهیزاتی استفاده می‌شود که بیمار باید آنها را هنگام غذا خوردن درآورد و پس از صرف غذا در جای خود بگذارد. بنابراین کارآمدی و تاثیرگذاری ارتودنسی متحرک کاملاً به همکاری و تعهد بیمار بستگی دارد. ارتودنسی با پلاک های متحرک معمولاً برای اصلاح نقص‌های جزیی دندان‌ها و فک یا پس از ارتودنسی ثابت برای حفظ نتیجه به دست آمده به کار برده می‌شود. تجهیزات فانکشنال متحرکی نیز برای اصلاح ناهنجاری‌های رشدی وجود دارد.

مزایا

ارتودنسی متحرک در مقایسه با ارتودنسی ثابت از مزایای زیر برخوردار است:

• وسایل ارتودنسی در  ارتودنسی با پلاک متحرک را می‌توان هنگام مسواک زدن یا خوردن از دهان خارج کرد.
• پوشش‌دهی سقف دهان منجر به افزایش انکوریج می‌شود.
• تنظیم کردن ارتودنسی متحرک دندان آسان است؛ سیم را می‌توان به راحتی خم کرد و پایه آکریلیکی را می‌توان روی یونیت دندانپزشکی تراش داد یا آن را ضخیم‌تر کرد.
• تجهیزات متحرک کمتر به دندان‌ها آسیب می‌زند. برای مثال تحلیل ریشه یکی از عوارض شایع ارتودنسی ثابت است که در پی‌آمد تحمیل نیروی شدید به دندان بروز می‌یابد.
• پایه آکریلیکی را می‌توان ضخیم کرد تا تبدیل به صفحه‌های بایت تخت برای دندان‌های پیشین بالا یا دندان‌های عقب شود.
• از تجهیزات متحرک می‌توان برای انتقال نیروها به بلوک‌های دندانی استفاده کرد.

انواع وسایل متحرک ارتودنسی

ارتودنسی نامرئی

اگر می‌خواهید دندان‌ها را بدون جلب توجه اطرافیان ردیف و مرتب کنید، بریس نامرئی را به شما پیشنهاد می‌دهیم. ارتودنسی نامرئی دندان‌ها را بدون استفاده از سیم‌کشی‌های ثابت صاف می‌کند. در طول درمان از چندین پلاک متحرک استفاده می‌شود و نیازی نیست بیمار براکت‌ها و سیم‌های فلزی را تحمل کند. طول دوره درمان حدود 15 ماه است و بیمار در این مدت باید از چند سری پلاک استفاده کند. اکثر بیماران سری پلاک جدید را هر دو هفته یک بار دریافت می‌کنند. پلاک ارتودنسی نامرئی را می‌توان برخلاف بریس ثابت به راحتی هنگام غذا خوردن از دهان خارج کرد.

پلاک نگهدارنده

پس از اتمام دوره فعال ارتودنسی باید مدتی از پلاک نگهدارنده استفاده شود. استفاده از پلاک نگهدارنده متحرک بخشی مهمی از مراحل درمان ارتودنسی است، چون نتیجه به سختی به دست آمده را حفظ می‌کند و اگر بیمار آن را در دهان نگذارد، دندان‌ها به موقعیت اولیه برمی‌گردد و دوباره کج و نامرتب می‌شود. چند نوع پلاک نگهدارنده متحرک یا ریتینر وجود دارد که در ادامه هر یک را معرفی می‌کنیم.

پلاک نگهدارنده هالی

پلاک نگهدارنده هالی، حدود دهه 1920 معرفی شد و از آن زمان به عنوان یکی از پرکاربردترین پلاک‌های نگهدارنده شناخته می‌شود. این پلاک از مواد پلاستیکی و سیم‌های انعطاف‌پذیر تشکیل شده است و برای ثابت نگه داشتن دندان‌ها یا اصلاح نقص‌های جزئی پس از ارتودنسی استفاده می‌شود. بخش پلاستیکی آن می‌تواند با رنگ‌ها و طرح‌های مختلف تهیه شده و به این ترتیب، تجربه درمانی جذاب و هیجان‌انگیزی را ارائه دهد. مزایای پلاک هالی به شرح زیر است:

• پلاک هالی قابل ترمیم است و تعویض کامل آن معمولاً ضرورت نمی‌یابد.
• مقاومت و دوام بالا
• سهولت تمیز کردن
• چون سیم هالی قابل تنظیم است، متخصص می‌تواند آن را پس از ارتودنسی سفت کند.

اما نقطه ضعف نگهدارنده هالی این است که سیم قوسی آن که روی دندان‌ها قرار می‌گیرد، کاملاً مشخص است. به علاوه کلیه وسایل متحرک ارتودنسی باعث مشکلات گفتاری و نوک زبانی حرف زدن می‌شود؛ البته این مشکلات معمولاً در اوایل درمان بروز می‌یابد و به مرور با عادت کردن بیمار به پلاک برطرف می‌شود.

پلاک شفاف

پلاک نگهدارنده شفاف شباهت بسیاری به پلاک ارتودنسی نامرئی دارد. پلاک شفاف از پلاستیک شفاف قالب‌زده شده‌ای ساخته می‌شود که به خوبی روی دندان‌ها می‌نشیند. این نوع پلاک به دلیل نامشخص بودن طرفداران بسیاری دارد، با این حال پلاک شفاف به اندازه پلاک هالی قابل تنظیم نیست و در صورت آسیب دیدن باید تعویض شود. پلاک شفاف عملاً نامرئی و راحت است، اما معایب زیر بر آن وارد است:

• باید به طور منظم بررسی شود تا آسیب‌دیدگی احتمالی آن تشخیص داده شود و در صورت لزوم تعویض شود.
• تمیز نگه داشتن سطوح داخلی آن دشوار است.
• اجازه نمی‌دهد دندان‌ها به روال طبیعی روی هم قرار بگیرد.

هدگیر

هدگیر وسیله فانکشنال ارتوپدی متحرکی است که ناهنجاری‌های رشدی را اصلاح می‌کند و غالباً برای اصلاح اوربایت شدید به کار برده می‌شود. هدگیر با اعمال فشار به فک و دندان‌های بالا آنها را در موقعیت مناسب نگه می‌دارد یا آنها را به سمت جایگاه مناسب حرکت می‌دهد. مدت زمان استفاده از هدگیر به شدت مشکل بستگی دارد. رمز موفقیت هدگیر مداومت در استفاده از آن است. هدگیر باید هر روز تعداد ساعت معینی استفاده شود، اگر یک روز به هر دلیلی کمتر از هدگیر استفاده شود، فردا باید جبران شود. استفاده از هدگیر هنگام ورزش کردن ممنوع است و بیمار باید هدگیر را هنگام غذا خوردن یا مسواک زدن باز کند.

هدگیر کشش معکوس یا فیس ماسک هم یکی دیگر از تجهیزات پرکاربرد ارتودنسی متحرک می‌باشد.

وسیع کننده کام

وسیع‌کننده کام یک دستگاه است که با افزایش عرض فک بالا، فضای بیشتری در دهان ایجاد می‌نماید. این وسیله به سطح داخلی دندان‌های آرنجی فک بالا متصل می‌شود و دارای دو نیمه است که از وسط با یک اسکرو (پیچ) به یکدیگر متصل می‌شوند. هر روز، پیچ به اندازه‌ی کمی چرخانده می‌شود، که باعث باز شدن بیشتر وسیع‌کننده می‌شود. این تنش به دلیل اختلاف در حرکت استخوان‌ها، فضای جدیدی را ایجاد کرده و استخوان جدید فاصله را پر می‌کند. پس از دستیابی به نتیجه‌ای که مطلوب است، وسیع‌کننده در موقعیت خود تثبیت می‌شود تا استخوان جدید قطعی شود. برای دستیابی به انبساط مطلوب، بیمار باید معمولاً از وسیع‌کننده به مدت 3 تا 6 ماه استفاده کند.

فضانگهدار متحرک

فضانگهدار متحرک یک وسیله موقت است که در ارتودنسی کودکان به کار می‌رود. این وسیله به کار می‌رود اگر دندان شیری زودتر از زمان معمولی بروز کند. وظیفه‌ی فضانگهدار این است که جلوگیری کند دندان‌های دیگر شیری به سمت فضای باز شده حرکت کنند. به عبارت دیگر، فضانگهدار متحرک جایگاه مناسبی را برای دندان دائمی حفظ می‌کند تا دندان دائمی به موقع و در مکان صحیح خود بروز کند و ترتیب دندان‌ها حفظ شود.

مراقبت از پلاک متحرک

پلاک‌های متحرک بسیار ظریف و آسیب پذیرند. توصیه‌های زیر را رعایت کنید تا پلاک آسیب نبیند:

• هنگام در دهان داشتن پلاک از خوردن خوراکی‌های سفت، چسبناک و شیرین خودداری کنید.
• پلاک متحرک را در آب جوش یا داغ نشویید، چون پلاستیک آن در حرارت بالا ذوب می‌شود.
• پلاک را هنگام شنا کردن دربیاورید.
• اگر در چند روز اول نتوانستید به راحتی با پلاک صحبت کنید، سعی کنید مشکل را با تمرین کردن حل کنید. برای مثال آواز بخوانید یا متنی را با صدای بلند قرائت کنید. گفتار به تدریج پس از دو یا سه روز به حالت معمول برمی‌گردد.
• پلاک را یک بار در هفته با محلول شوینده تمیز کنید.

معایب ارتودنسی متحرک

• قرار دادن تجهیزات ارتودنسی به شیوه مناسب گاهی، به ویژه در اولین روزها یا هفته‌های شروع درمان مشکل‌ساز می‌شود، چون بیمار باید مرتب وسیله یا پلاک را بردارد و دوباره داخل دهان بگذارد.
• جابجایی دندان‌ها در اثر ارتودنسی متحرک جزئی است. برای ایجاد حرکت‌هایی که به نیروی بزرگتر نیاز دارد، باید ارتودنسی ثابت انجام شود.
•  ارتودنسی متحرک برای حرکت دادن جداگانه چند دندان کارآمد نیست.
•  متخصص ارتودنسی متحرک باید از مهارت بالایی برخوردار باشد.
•  ارتودنسی متحرک مشکلات گفتاری ایجاد می‌کند.
•  تحمل کردن وسایل متحرک فک پایین دشوار است، به همین دلیل این وسایل معمولاً ساخته نمی‌شود.

هزینه

با توجه به تنوع بریس‌ها و طرح درمانی منحصر به فردی که برای هر بیمار در نظر گرفته می‌شود، هزینه ارتودنسی متحرک برحسب شرایط ویژه هر بیمار تعیین می‌شود.