انتخاب بین گزینه‌های درمانی ایمپلنت و بریج برای بسیاری از افراد دشوار می‌باشد. کشیدن و یا افتادن دندان می‌تواند سبب بروز عفونت شود، ولی جایگزین کردن دندان می‌تواند باعث حفظ سلامت دهان و دندان شود. امکان دارد اشخاص بسیاری از تفاوت بین بریج و ایمپلنت بی‌اطلاع باشند. در این مقاله مزایا و معایب و همچنین انواع مختلف و هزینه این دو روش درمانی بررسی خواهند شد.
کاربرد بریج دندان
در گذشته تنها گزینه موجود جهت رفع فضای خالی بین دندانها استفاده از بریج بوده است. امروزه در صورت از دست دادن یک یا چند دندان همچنان می‌توان از این گزینه درمانی استفاده کرد.
بریج فاصله‌ای که در اثر از دست دادن دندان ایجاد شده است را پر می‌کند. به این منظور بایستی از یک یا چند دندان مجاور استفاده شود. این دندانهای مجاور به عنوان پشتیبان عمل می‌کنند.
بریج مانند ایمپلنت باعث جایگزینی ریشه دندان نمی‌شود؛ بلکه از یک یا چند دندان مجاور به عنوان پشتیبان جهت اتصال تاج دندان استفاده می‌کند تا فضای خالی بین دندانهای از دست رفته را پر کند.
نحوه عملکرد بریج دندان
در زمان اولین مراجعه به دندانپزشک جهت استفاده از بریج، دندانپزشک به آماده‌سازی دندانهای مجاور می‌پردازد. به این منظور دندانپزشک بخشی از مینای دندان را جهت فرم‌دهی دندانهای مورد نظر و استفاده از فضای خالی بین دندانها خارج می‌کند.
سپس دندانپزشک از دندانهای مورد نظر قالب‌گیری کرده تا از آن به عنوان مدل جهت ساخت تاج دندان، پونتیک (دندان مصنوعی) و بریج استفاده کند. جهت محافظت از لثه و دندانها در زمان ساخت بریج، دندانپزشک برای شخص یک بریج موقتی می‌سازد.
در زمان مراجعه بعدی دندانپزشک بریج موقتی را خارج می‌کند و بریج فلزی یا پرسلن (چینی) را جهت اطمینان از قرارگیری در فضای مناسب ارزیابی می‌کند. امکان دارد جهت بررسی قرارگیری بریج در محل مورد نظر نیاز باشد تا شخص چندین بار به دندانپزشک مراجعه کند. در صورت استفاده از بریج ثابت، ممکن است دندانپزشک آن را در محل خود برای مدت چند هفته به صورت موقتی تثبیت کند تا از قرارگیری آن اطمینان حاصل کند. پس از چند هفته دندانپزشک بریج را به طور دائمی در محل مورد نظر تثبیت خواهد کرد.
ظاهر بریج دندان
بریج سرامیکی دارای ظاهر مناسبی است و چندان قالب تشخیص و قابل توجه نمی‌باشد. در برخی از موارد امکان دارد دندانپزشک به جای ایمپلنت از بریج پرسلن استفاده کند؛ چرا که دندانپزشک با استفاده از بریج کنترل بیشتری بر رفع فضای خالی بین دندانها خواهد داشت.
میزان ماندگاری بریج
میزان ماندگاری بریج در حدود 10 سال می‌باشد. برای استفاده از بریج جهت پر کردن فضای خالی بین دندانها حداقل از سه تاج دندانی استفاده می‌شود. البته در این صورت امکان دارد استفاده از مسواک و نخ دندان برای شخص کمی دشوار باشد. به این منظور دندانپزشک موارد لازم جهت رعایت بهداشت دهان و دندان را به شخص آموزش خواهد داد.
در صورت رعایت کامل و دقیق بهداشت دهان و دندان، میزان ماندگاری بریج افزایش پیدا خواهد کرد. به منظور حفاظت از بریج رعایت موارد زیر توصیه می‌شود:
- جهت تمیز نگه داشتن بریج، شخص بایستی دو بار در روز دندانهای خود را مسواک بزند. به این منظور بایستی از خمیردندان حاوی سیلیکا استفاده شود.
- یک بار در روز بایستی بین دندانها از نخ دندان استفاده شود.
- شخص باید به طور منظم جهت تمیز کردن دندانها به دندانپزشک مراجعه کند.
- در رژیم غذایی بایستی به جای گوشت، بیشتر از سبزیجات، میوه‌ها و فیبر استفاده شود.
دندانپزشک اطلاعات لازم جهت نگهداری و محافظت از بریج را در اختیار افراد قرار خواهد داد. مراجعه مداوم به دندانپزشک جهت ارزیابی بریج توصیه می‌شود.
آیا بریج دندان دائمی است؟
بخشی از دندان طبیعی در زیر بریج قرار دارد و ساییدگی دندان می‌تواند باعث شود تا به مرور زمان بریج دیگر قابل استفاده نباشد. ساختار باقیمانده دندان در مقابل بیماری‌های لثه و پوسیدگی آسیب‌پذیر می‌باشد.
هزینه بریج دندان
عوامل متعدی بر هزینه بریج تأثیر می‌گذارند:
- تعداد دندانهای از دست رفته
- مواد موجود در بریج شامل زیرکونیا (زیرکونیوم)، رزین کامپوزیت و یا آلیاژ فلزی
- محل جغرافیایی کلینیک دندانپزشکی
- گزینه‌های درمانی اضافی مورد نیاز جهت رفع مشکلات دندانی مانند بیماری‌های لثه
- میزان دشواری در قرارگیری بریج
هزینه بریج به نوع بریج مورد استفاده نیز بستگی دارد.
ایمپلنت دندانی
ایمپلنت یکی دیگر از روش‌های موجود جهت جایگزینی دندان از دست رفته می‌باشد.
در صورت بروز بیماری‌های لثه، آسیب‌دیدگی و یا دلایل دیگری که باعث از دست رفتن دندان می‌شوند امکان دارد بهترین گزینه استفاده از ایمپلنت باشد. ایمپلنت با استفاده از یک پُست (رابط) تیتانیومی از تاج دندان پشتیبانی می‌کند و مانند ریشه دندان عمل می‌کند.
دندانپزشک با استفاده از جراحی ایمپلنت را در محل مورد نظر قرار می‌دهد و سپس آن را در استخوان فک تثبیت می‌کند و در محل خود ثابت و محکم نگه می‌دارد. سپس اباتمنت به پُست متصل می‌شود. در نتیجه فضای مورد نظر جهت تثبیت تاج دندان فراهم می‌شود.
نحوه عملکرد ایمپلنت
جهت قرارگیری ایمپلنت به جراحی نیاز می‌باشد. جراحی جهت استفاده از ایمپلنت معمولاً با استفاده از داروی آرام‌بخش انجام می‌شود.
در طول جراحی، دندانپزشک سوراخ کوچکی در استخوان فک ایجاد کرده و پایه ایمپلنت را به دقت با استفاده از پیچ در استخوان محکم می‌کند. سپس لثه را روی ایمپلنت قرار می‌دهد تا بهبود پیدا کند.
پس از بهبود پایه ایمپلنت، جهت تثبیت اتصال‌دهنده (کانکتور) در قسمت فوقانی ایمپلنت دندانی به جراحی مجدد نیاز است. سپس دندانپزشک با استفاده از یک پیچ کوچک و سمنت مخصوص دندان، تاج دندان را روی این کانکتور قرار می‌دهد.
امکان دارد پس از به کارگیری ایمپلنت از بریج استفاده شود. با گذشت زمان، ممکن است بریج دچار فرسودگی شود و دیگر قابل استفاده نباشد. در این حالت بریج از لحاظ زیبایی ظاهر نامناسبی نخواهد داشت. در نتیجه امکان دارد اشخاص جهت بهبود ظاهر دهان و دندان خود از ایمپلنت استفاده کنند.
ظاهر ایمپلنت
معمولاً ایمپلنت دارای ظاهر بسیار مناسبی می‌باشد؛ چرا که دندانپزشک قادر است ایمپلنت را به گونه‌ای بسازد که مشابه دندان طبیعی به نظر برسد. در برخی از موارد امکان دارد دندانپزشک ایمپلنت را فوراً پس از خارج کردن دندان در محل مورد نظر قرار دهد. در این حالت از سطح طبیعی استخوان محافظت شده و باعث بهبود ظاهر دهان و دندان می‌شود.
میزان ماندگاری ایمپلنت
میزان ماندگاری ایمپلنت از بریج بیشتر می‌باشد و در تمام طول زندگی دوام دارد. سیلندر تیتانیومی ایمپلنت دارای ماندگاری زیادی است و در مقابل بیماری‌های لثه و پوسیدگی بسیار مقاوم است.
محافظت از ایمپلنت
محافظت از ایمپلنت آسان‌تر از بریج می‌باشد. قرارگیری ایمپلنت روی محل مورد نظر بر دندانهای دیگری اثر نمی‌گذارد و در نتیجه رعایت بهداشت دهان ساده‌تر می‌باشد. پاکیزه نگه داشتن ایمپلنت جهت افزایش طول عمر آن اهمیت بسیاری دارد. پلاک و باکتری می‌توانند باعث عفونت بافت اطراف ایمپلنت شوند.
لایه نازکی از باکتری به نام بیوفیـلم در دهان تـشکیل می‌شود. در صـورتی که این لایه از بیـن نرود می‌تـواند باعـث بروز بـیماری پری ایمپلنت (التهاب بافت اطراف ایمپلنت) شود.
رعایت بهداشت دهان و دندان نقش بسیار مهمی در جلوگیری از بروز بیماری‌های دندانی دارد. در صورت استفاده از ابزارهای قدیمی پاک کردن جرم دندان امکان دارد بر روی اباتمنت، تاج یا ایمپلنت خراشیدگی ایجاد شود. در نتیجه بایستی از ابزار مخصوص ساخته شده از رزین و پلاستیک جهت تمیز کردن دندان استفاده شود تا از بروز آسیب‌دیدگی جلوگیری شود.
جهت محافظت از ایمپلنت در منزل موارد زیر بایستی رعایت شوند:
- استفاده از مسواک نرم حداقل دو بار در روز
- استفاده از مسواک در اطراف و زیر تاج ایمپلنت
- استفاده از خمیردندان با خاصیت سایندگی کم
- استفاده از شستشو دهنده دهان
- تمیز کردن قسمت‌هایی که به سادگی قابل شستشو نمی‌باشد با استفاده از مسواک بین دندانی
- استفاده روزانه از نوار دندان بدون موم یا نخ دندان مخصوص ایمپلنت
جلوگیری از بروز بیماری پری ایمپلنت جهت بهبود عملکرد ایمپلنت و حفظ سلامت دهان و دندان الزامی است. در نتیجه بخشی مهمی از کارآیی ایمپلنت به رعایت بهداشت دهانی و محافظت از ایمپلنت بستگی دارد.
هزینه ایمپلنت
برخی از افراد جهت استفاده از ایمپلنت و یا بریج، از هزینه مورد نظر به عنوان ملاکی جهت انتخاب یکی از این دو گزینه درمانی استفاده می‌کنند.
معمولاً هزینه ایمپلنت بیشتر از بریج می‌باشد؛ خصوصاً اگر به بیش از یک ایمپلنت نیاز باشد. همچنین امکان دارد جهت افزایش میزان استخوان نگهدارنده ایمپلنت به پیوند استخوان و یا بالا بردن سینوس نیاز باشد و در نتیجه هزینه درمان افزایش پیدا می‌کند. هزینه بریج به عواملی مانند نوع بریج، تعداد دندانهای از دست رفته و محل جغرافیایی کلینیک دندانپزشکی بستگی دارد.
مقایسه بریج و ایمپلنت
بریج در مقایسه با ایمپلنت دارای ماندگاری کمتری می‌باشد. ایمپلنت می‌تواند برای تمام طول عمر دوام داشته باشد. میزان ماندگاری بریج در حدود 10 سال است. ایمپلنت باعث حفظ سلامت فک نیز می‌شود. در نتیجه بر شکل کلی صورت و حفظ سلامت دهان و دندان تأثیر مثبت دارد. عملکرد ایمپلنت مشابه دندان طبیعی است و معمولاً ظاهر آن از بریج مناسب‌تر است.
مزایا و معایب بریج و ایمپلنت
در این قسمت به طور جداگانه به بررسی مزایا و معایب بریج و ایمپلنت پرداخته می‌شود.
مزایای بریج
مزایای بریج عبارتند از:
- تراکم: میزان تراکم استخوان فک در استفاده از بریج تاثیری ندارد
- عدم نیاز به جراحی: برای استفاده از بریج به جراحی نیازی نمی‌باشد
- هزینه: هزینه بریج نسبت به ایمپلنت کمتر است
- سهولت استفاده: با استفاده از بریج به راحتی می‌توان دندان از دست رفته را جایگزین کرد
معایب بریج
معایب بریج شامل موارد زیر می‌باشند:
- تخریب استخوان فک: بریج باعث جایگزینی ریشه دندان نمی‌شود؛ در نتیجه باعث تخریب سریع‌تر استخوان فک می‌شود.
- اثرگذاری بر دندانهای مجاور: دندانهای اطراف فضای خالی بین دندانها در مقابل پوسیدگی آسیب‌پذیرتر هستند. استفاده از بریج نیاز به برداشتن بخش عمده‌ای از دندانهای مجاور دندان از دست رفته می‌باشد.
- ماندگاری کم: بریج معمولاً از 8 تا 15 سال دوام دارد.
مزایای ایمپلنت
مزایای ایمپلنت شامل موارد زیر می‌باشد:
- سهولت مراقبت: مراقبت از ایمپلنت ساده می‌باشد.
- ماندگاری زیاد: در صورت استفاده از ایمپلنت با کیفیت مناسب، ایمپلنت در تمام طول زندگی ماندگار است.
- حفظ زیبایی ظاهری دهان و دندان: ایمپلنت دارای ثبات زیادی است و عملکرد و ظاهر آن مانند دندان طبیعی می‌باشد.
- جلوگیری از تحلیل استخوان: ایمپلنت نه تنها از استخوان فک محافظت می‌کند بلکه باعث تحریک رشد طبیعی استخوان نیز می‌شود.
- محافظت از دندانهای مجاور: ایمپلنت بدون وارد کردن فشار بر دندانهای مجاور در محل مورد نظر تثبیت می‌شود
معایب ایمپلنت
معایب ایمپلنت شامل موارد زیر می‌باشد:
- جراحی: برای اتصال ایمپلنت به استخوان به جراحی نیاز است. امکان دارد در اثر جراحی مواردی مانند آسیب‌دیدگی عصبی، عفونت، شکستگی استخوان فک و آسیب‌دیدگی دندانهای مجاور ایجاد شوند.
- وقت‌گیر بودن روند درمان: بهبود استخوان به زمان نیاز دارد، در نتیجه کل روند استفاده از ایمپلنت چند ماه طول می‌کشد.
- هزینه: هزینه استفاده از ایمپلنت بسته به وضعیت دندانها و نوع ایمپلنت مورد استفاده متفاوت می‌باشد. هزینه زیاد ایمپلنت معمولاً باعث می‌شود تا افراد از این روش درمانی استفاده نکنند.
انتخاب بین ایمپلنت و بریج
امکان دارد هر فرد با توجه به وضعیت دندانهای خود به گزینه‌های مختلف درمانی نیاز داشته باشد. در نتیجه توصیه می‌شود جهت انتخاب بهترین گزینه درمانی جهت جایگزینی دندان از دست رفته با دندانپزشک مشورت شود.
