درمان آبسه یا عفونت دندان و لثه

از آنجایی  که بیشتر آبسه‌ها صرف نظر از اینکه مربوط به لثه یا دندان باشند، دردناک هستند، اکثر افراد بلافاصله به دنبال مراقبت پزشکی خواهند بود. آبسه به خودی خود برطرف نمی‌شود بنابراین مراجعه به  متخصص در اسرع وقت بسیار مهم می‌باشد. هر چند تشخیص اینکه آنچه تجربه می‌کنید واقعاً آبسه است دشوار است، بنابراین در ادامه علائم شایع عفونت لثه یا دندان ذکر می‌شود.

علت

دلیل عفونت‌ دندان و لثه رشد مستقیم باکتری از فضاهای پالپ یک دندان یا سطوح عمیق ریشه یک دندان به بافت‌های نرم و استخوان‌های نگهدارنده‌ی صورت و گردن است.از عواملی که ابتلا به عفونت لثه و دندان را زیاد می کند می توان به بیماری های دیابت و خشکی دهان و … اشاره کرد.

علائم

نشانه‌ی اصلی آبسه دندان در کودکان و بزرگسالان و همچینین آبسه لثه درد ضربان‌دار در دهان است که فروکش نمی‌کند. در صورتی که دچار دندان درد هستید، ممکن است ناشی از آبسه باشد. معمولاً ناحیه‌ای از دهان که دارای آبسه است به جویدن حساس بوده و مسواک زدن دندان‌ها دشوار و دردناک خواهد بود. یک علامت دیگر تورم غدد لنفاوی در گردن است که باعث سخت و دردناک شدن بلعیدن می‌گردد، که گاهی اوقات همراه با تب نیز می‌باشد. فشار در سینوس‌ها می‌تواند یکی دیگر از علائم آبسه دندان یا لثه باشد.

انواع

دو نوع آبسه وجود دارد: آبسه لثه یا آبسه دندان.

آبسه لثه

آبسه لثه معمولاً ناشی از عفونت در فضای بین دندان و لثه است. ممکن است عفونت پس از اینکه ذرات غذا بین لثه و دندان گیر افتادند، رخ دهد. در افراد مبتلا به بیماری‌های شدید لثه، باکتری‌ها می‌توانند در زیر لثه یا داخل استخوان تجمع پیدا کنند.

آبسه دندان (آبسه پری‌اپیکال)

آبسه دندان در داخل دندان رخ می‌دهد. این وضعیت زمانی پدید می‌آید که عصب دندان مرده باشد یا در حال از بین رفتن باشد. این نوع آبسه در نوک ریشه‌ی دندان آغاز شده و سپس به استخوان اطراف گسترش پیدا می‌کند.

عوارض عدم درمان آبسه

عفونت باکتریایی ناشی از آبسه دندان، اگر به فک، گردن یا مغز منتقل شود، ممکن است یک عفونت جدی و تهدید کننده حیات باشد. اگر چنین عفونتی در سراسر بدن گسترش یابد، ممکن است خطرات جدی ایجاد شود. عوارض نادر اما خطرناک می‌توانند شامل آنژین لودویگ باشند که می‌تواند راه هوایی را ببندد و به خفگی منجر شود، گندخونی که عفونت خون را نمایان می‌سازد؛ آبسه مغزی که نیازمند تخلیه با جراحی، کاهش فشار داخل جمجمه و درمان با اکسیژن فشاردار است، و دیگر عفونت‌های باکتریایی از جمله مننژیت که ممکن است نیازمند بستری در بیمارستان به مدت طولانی باشند. افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف، به خاطر نزدیکی دندان‌ها به مغز، با خطر گسترش عفونت از دندان‌ها به سایر اجزاء بدن بیشتری مواجه هستند.

اقداماتی که باید در صورت ابتلا به آبسه انجام داد

بهترین اقدامی که باید انجام داد تماس و مراجعه فوری به دندانپزشک است. قبل از مراجعه به دندانپزشک و درمان عفونت دندان می‌توان چند مرحله را برای تسکین درد دندان انجام داد.

• زبان خود را به آرامی در اطراف دهان حرکت دهید تا یک برآمدگی متورم و به اندازه نخود را حس کنید (که عفونت لثه است). اگر چیز متورمی را حس نمی‌کنید اما همچنان این ناحیه دردناک و حساس است ممکن است آبسه دندان باشد، بنابراین باید اقدامات زیر را نیز انجام دهید.
• یک محلول آب نمک را با ترکیب نصف قاشق چای‌خوری نمک و یک لیوان آب گرم تهیه کنید. سپس از آن برای غرغره کردن در داخل دهان به مدت ۶۰ ثانیه استفاده کنید. این کار را چند بار در روز انجام دهید تا به فروکش کردن درد کمک کند. احتمال دارد که این روش باعث تسکین درد شود اما حتی در این صورت نیز باید آبسه درمان شود بنابراین مراجعه به دندانپزشک نباید به تاخیر انداخته شود.
• اگر درد یا ورم در جای دیگر وجود داشته باشد، قرار دادن یک کیسه یخ روی صورت می‌تواند کمی باعث تسکین شود.
• مصرف داروهای مسکن بدون نسخه و داروهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن می‌تواند به تسکین موقت درد کمک کند.

درمان دندانپزشکی برای آبسه دندان و لثه

بیشتر آبسه‌های دهان پس از اینکه بطور کامل پاک‌سازی شدند، چرک تخلیه شد و عفونت بطور مناسب تحت درمان قرار گرفت بهبود پیدا می‌کنند. سه روش اصلی وجود دارد که ممکن است دندانپزشک برای درمان آبسه استفاده کند که بستگی به نوع آن دارد.

• در صورتی که فیستول وجود داشته باشد (یک سوراخ در سقف دهان)، دندانپزشک به احتمال زیاد یک ماده نازک و انعطاف‌پذیر را وارد فیستول می‌کند تا منشأ عفونت را مشخص کند. سپس این ماده در زیر نور پرتوی ایکس ظاهر می‌شود که می‌تواند محل انتهای فیستول و در نتیجه منشأ آبسه را به دندانپزشک نشان دهد. پس از مشخص شدن محل آن، عفونت تخلیه شده و فیستول نیز به خودی خود بسته شده و بهبود می‌یابد.
• در صورتی که دندان در اثر آبسه دچار آسیب شده باشد، ممکن است نیاز به کشیدن دندان باشد. در این صورت، دندانپزشک یک سوراخ کوچک را در لثه ایجاد می‌کند تا مایع آبسه بتواند بطور مناسب تخلیه شود. سپس دندان کشیده شده و ادامه درمان انجام می‌شود.
• اگر آبسه دندان وجود داشته باشد و منشأ عفونت داخل خود دندان باشد، دندانپزشک یک سوراخ کوچک در دهان ایجاد می‌کند تا یک راه برای تخلیه مایع ایجاد شود. سپس عصب‌کشی دندان انجام می‌گیرد و پس از آن دندان پر شده یا روکش می‌شود.
• پس از عمل، معمولاً دندانپزشک آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند یا توصیه می‌کند که از داروهای مسکن برای تسکین درد و کمک به فرایند بهبودی استفاده نمایید.

پیشگیری

حفظ سلامت دندان نقش بسیار مهمی در پیشگیری از مشکلات دندانی ایفا می‌کند. عملیات روزانه مانند مسواک زدن، نخ دندان کشیدن، و معاینات دوره‌ای توسط دندانپزشک می‌تواند به طور فعّال در جلوگیری از پوسیدگی دندان و آبسه مفید باشد.

حتماً به یاد داشته باشید که هر روز مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید. درمان زودهنگام پوسیدگی دندان و اقدام فوری به ویژه در مواجهه با حالاتی که ممکن است به آبسه منجر شوند، می‌تواند بهبود قابل توجهی در وضعیت دندان‌ها ایجاد کند.

پرهیز از مصرف سیگار و محدود نگه داشتن مصرف الکل نیز از سایر راه‌های موثر در حفظ سلامت دندان محسوب می‌شود.